Monday, April 8, 2019

What is psychology and what does it involve?

0 comments





Psychology is the study of the mind and behavior, according to the American Psychological Association. It is the study of the mind, how it works, and how it affects behavior.

The APA adds that it "embraces all aspects of the human experience, from the functions of the brain to the actions of nations, from child development to care for the aged."

Psychologists and psychiatrists work together to help people with mental healthconditions, but they are not quite the same.

A psychologist treats a patient through psychotherapy, helping to relieve symptoms through behavioral change. The role of the psychiatrist, who is a medical doctor, focuses more on prescribing medication and other interventions to manage mental health conditions.

Fast facts about psychology

Psychology is the study of behavior and the mind.

There are different types of psychology, such as cognitive, forensic, social, and developmental psychology.

A person with a condition that affects their mental health may benefit from assessment and treatment with a psychologist.

A psychologist may offer treatment that focuses on behavioral adaptations.

A psychiatrist is a medical doctor who is more likely to focus on medical management of mental health issues.

What is psychology?




The work of a psychologist can range from counseling individuals with anxiety to advising companies on how to build better teams.

The mind is highly complex, and conditions that relate to it can be hard to treat.

Thought processes, emotions, memories, dreams, perceptions, and so on cannot be seen physically, like a skin rash or heart defect.

While physical signs of some mental health issues can be observed, such as the plaques that develop with Alzheimer's disease, many theories of psychology are based on observation of human behavior.

A practicing psychologist will meet withpatients, carry out assessments to find out what their concerns are and what is causing any difficulties, and recommend or provide treatment, for example, through counselling and psychotherapy.

Psychologists may have other roles, too. They may carry out studies to advise health authorities and other bodies on social and other strategies, assess children who find it difficult to learn in school, give workshops on how to prevent bullying, work with recruitment teams in companies, and much more.

Branches of psychology

There are different types of psychology that serve different purposes. There is no fixed way of classifying them, but here are some common types.

Clinical psychology

Clinical psychology integrates science, theory, and practice in order to understand, predict and relieve problems with adjustment, disability, and discomfort. It promotes adaption, adjustment, and personal development.

A clinical psychologist concentrates on the intellectual, emotional, biological, psychological, social, and behavioral aspects of human performance throughout a person's life, across varying cultures and socioeconomic levels.

Clinical psychology can help us to understand, prevent, and alleviate psychologically-caused distress or dysfunction, and promote an individual's well-being and personal development.

Psychological assessment and psychotherapy are central to the practice of clinical psychology, but clinical psychologists are often also involved in research, training, forensic testimony, and other areas.

Cognitive psychology

Cognitive psychology investigates internal mental processes, such as problem solving, memory, learning, and language. It looks at how people think, perceive, communicate, remember, and learn. It is closely related to neuroscience, philosophy, and linguistics.

Cognitive psychologists look at how people acquire, process, and store information.

Practical applications include how to improve memory, increase the accuracy of decision-making, or how to set up educational programs to boost learning.

Developmental psychology

This is the scientific study of systematic psychological changes that a person experiences over the life span, often referred to as human development.

It focuses not only on infants and young children but also teenagers, adults, and older people.

Factors include motor skills, problem solving, moral understanding, acquiring language, emotions, personality, self-concept, and identity formation.

It also looks at innate mental structures against learning through experience, or how a person's characteristics interact with environmental factors and how this impacts development.

Developmental psychology overlaps with fields such as linguistics.

Evolutionary psychology

Evolutionary psychology looks at how human behavior, for example language, has been affected by psychological adjustments during evolution.

An evolutionary psychologist believes that many human psychological traits are adaptive in that they have enabled us to survive over thousands of years.

Forensic psychology

Forensic psychology involves applying psychology to criminal investigation and the law.

A forensic psychologist practices psychology as a science within the criminal justice system and civil courts.

It involves assessing the psychological factors that might influence a case or behavior and presenting the findings in court.

Health psychology

Health psychology is also called behavioral medicine or medical psychology.

It observes how behavior, biology, and social context influence illness and health.

A physician often looks first at the biological causes of a disease, but a health psychologist will focus on the whole person and what influences their health status. This may include their socioeconomic status, education, and background, and behaviors that may have an impact on the disease, such as compliance with instructions and medication.

Health psychologists usually work alongside other medical professionals in clinical settings.

Neuropsychology

Neuropsychology looks at the structure and function of the brain in relation to behaviors and psychological processes. A neuropsychology may be involved if a condition involves lesions in the brain, and assessments that involve recording electrical activity in the brain.

A neuropsychological evaluation is used to determine whether a person is likely to experience behavioral problems following suspected or diagnosed brain injury, such as a stroke.

The results can enable a doctor to provide treatment that may help the individual achieve possible improvements in cognitive damage that has occurred.

Occupational psychology




In a corporate setting, a psychologist can help boost productivity and enhance employee retention.

Occupational or organizational psychologists are involved in assessing and making recommendations about the performance of people at work and in training.

They help companies to find more effective ways to function, and to understand how people and groups behave at work.

This information can help improve effectiveness, efficiency, job satisfaction, and employee retention.

Social psychology

Social psychology uses scientific methods to understand how social influences impact human behavior. It seeks to explain how feelings, behavior, and thoughts are influenced by the actual, imagined or implied presence of other people.

A social psychologist looks at group behavior, social perception, non-verbal behavior, conformity, aggression, prejudice, and leadership. Social perception and social interaction are seen as key to understanding social behavior.

Other branches include military, consumer, educational, cross-cultural, and environmental psychology. The number of branches continues to grow.




What is depression and what can I do about it?

Psychologists specialize in mental health issues, such as depression

READ NOW

History

In a philosophical context, psychology was around thousands of years ago in ancient Greece, Egypt, India, Persia, and China.

In 387 BCE, Plato suggested that the brain is where mental processes take place, and in 335 BCE Aristotle suggested that it was the heart.

Avicenna, the famous Muslim doctor, born in 980 AD, studied and treated epilepsy, nightmares, and poor memory. The first hospitals treating psychiatric conditions were said to have been set up by Islamic doctors in medieval times.

In 1774, Franz Mesmer proposed that hypnosis, or "mesmerism," might help cure some types of mental illness.

In 1793, Philippe Pinel released the first patients with mental health problems from confinement in a move that signalled a move toward more humane treatment.

In 1879, Wilhelm Wundt, Germany, founded psychology as an independent experimental field of study. He set up the first laboratory that carried out psychological research exclusively at Leipzig University. Wundt is known today as the father of psychology.

In 1890, an American philosopher, William James, published a book entitled Principles of Psychology. It was discussed by psychologists worldwide for many decades. In the same year, New York State passed the State Care Act, in which people with mental health problems were to leave poor houses and enter the hospital for treatment.

In 1890, the American Psychological Association (APA) was founded, under the leadership of G. Stanley Hall.

Hermann Abbingaus, who lived from 1850 1909, and worked at the University of Berlin, was the first psychologist to study memory extensively.

Ivan Pavlov, who lived from 1849 to 1936, carried out the famous experiment which showed that dogs salivated when they expected food, introducing the concept of "conditioning."

The Austrian Sigmund Freud, who lived from 1856 to 1939, introduced the field of psychoanalysis, a type of psychotherapy. He used interpretive methods, introspection, and clinical observations to gain understanding of the mind.

He focused on resolving unconscious conflict, mental distress, and psychopathology. Freud argued that the unconscious was responsible for most of people's thoughts and behavior, and for mental health problems.

E. B Titchener, an American, strongly believed in structuralism, which focuses on the question: "What is consciousness?"

William James and John Dewey were strong believers in functionalism, which addressed the "What is consciousness for?"

The debate between the functionalists and structuralists led to a rapid growth in interest in psychology in the United States and elsewhere, and the establishment of the first psychology laboratory in the U.S., at Johns Hopkins University.

Behaviorism

In 1913 an American psychologist, John B. Watson, founded a new movement that changed the focus of psychology.

Behavior, he argued, is not the result of internal mental processes, but the result of how we respond to the environment.

Behaviorism focused on how people learn new behavior from the environment.

Humanism

Humanists viewed behaviorism and psychoanalytic theory as too dehumanizing.

Rather than being victims of the environment or the unconscious, they proposed that humans are innately good and that our own mental processes played an active role in our behavior.

The humanist movement puts high value on the emotions, free will, and a subjective view of experience.

Cognitive theory

Introduced in the 1970s, this is seen as the most recent school of thought in psychology.

Cognitive theorists believe that we take in information from our environment through our senses and then process the data mentally by organizing it, manipulating it, remembering it, and relating it to information we have already stored.

Cognitive theory is applied to language, memory, learning, perceptual systems, mental disorders, and dreams.

Today

Nowadays, psychologists study all these approaches and choose what appears to be best from each approach for a particular situation.
0 comments
High-Protein Foods
Here is we are going to discuss high protein foods. If you don't subscribe to our YouTube channel please subscribe now health care mind



These protein-rich foods are essential for building muscle and aiding recovery

Whatever your aim is when it comes to fitness, the hard work doesn’t end when you leave the gym or step through your front door after a run or cycle. If you’re not backing up your exercise with a similar level of commitment in the kitchen, you’re going to find it very hard to get the results you want.

However, it is more than possible to get all your protein from natural foods, and it’s preferable too because – unlike supplements – food also contains a whole load of other nutritional goodies alongside protein, like vitamins, minerals and fibre. To help you get all the protein you need from food, we’ve provided an extensive list of high-protein foods. We’ve started with a complete list ranked by their protein content per 100g, then broken up the list into food groups – meat, seafood, meat alternatives, eggs and dairy, and nuts, seeds and legumes. Have at it.


Turkey

Protein content: 30g

A turkey supper shouldn’t just be for Christmas: the festive bird contains more protein per gram than most other meats including its greatest feathered rival – chicken.

Chicken

Protein content: 24g

The classic lean protein source. Chicken contains vast amounts of protein while being very low in fat, especially if you opt for skinless breasts.

Beef

Protein content: 20-24g

Different cuts have different levels of protein but you can rely on beef to bring in plenty of muscle fuel in whatever form you take it. Opt for leaner cuts to avoid eating too much saturated fat.

Lamb

Protein content: 20g

Those sweet little lambs you see frolicking in the fields every spring? They’re also excellent sources of protein. That’s how Mary got so hench.

Pork loin

Protein content: 17-20g

Pork comes in all manner of glorious varieties, but if you’re eating it to increase your protein intake stick to the stuff at the healthier end of the scale, which is pork loin, not pigs in blankets (around 15g of protein per 100g, if you’re wondering).

Tuna steak

Protein content: 32g

The “chicken of the sea” is rich in omega 3 fatty acids, among other valuable nutrients, as well as protein. It’s far more meaty and flavoursome than the canned version

Canned tuna

Protein content: 25g

A cupboard well-stocked with tuna canned in spring water will see you through all manner of hardships. It’s packed with protein and virtually fat-free.

Salmon

Protein content: 24g

As well as plenty of protein, the pink flesh of salmon contains loads of omega 3 fatty acids that make it great for a range of things from eye health to reducing the risk of heart disease.

Sardines

Protein content: 21g

This fish is remarkably cheap if you buy the canned kind and it contains omega 3 fats as well last protein. Make sardines your new favourite toast topping.

Cod

Protein content: 20g

This fish is low in fat, but full of flavour. Naturally we’d advise avoiding battered versions due to the extra fat they contain.

Mackerel

Protein content: 20g

Both the fillet and canned versions of this oily fish are great picks for a quick and tasty protein hit. Try not to pair them with chips, though, or you’ll blow your daily salt intake out of the water.

Thursday, December 12, 2013

පුළුල් ක්‍ෂෙත‍්‍ර කරා ව්‍යාප්ත වූ මනෝවිදාව



                         





පුළුල් ක්‍ෂෙත‍්‍ර කරා ව්‍යාප්ත වූ මනෝවිදාව අතීතයේ දී මනෝවිද්‍යාව ආත්මය පිළිබ`ද දාර්ශනික හා ආගමික චින්තනයන්ගෙන් වර්ධනය විය. පසුව මෙය මනස පිළිබ `දව කරන ලද සාකච්ඡුා ලෙසින් දර්ශනය තුළ දක්නට ලැබේ. ආදි ග‍්‍රීකයන් ආත්මය (චිහජයැ* සහ විද්‍යාව සහ අධ්‍යපනය (කදටදි* යන පද දෙකෙහි සංයුතිය ලෙසින් (චිහජයදකදටහ* මනෝ විද්‍යාව ලෙසින් සලකනු ලැබුණි. නූතන මනෝ විද්‍යාව බිහි වීම ස`දහා දාර්ශනිකයන් හා විද්‍යාඥයන්ගේ අදහස් බෙහෙවින් බලපා ඇත. දර්හනය තුළ තෙල්ස් මුලින්ම ආත්මය පිළිබ`ද අදහස දක්වා ඇත. පසුව ඇරිස්ටෝටල් ආත්මය පිළිබ`දව ර්‍ණෘැ ්බසප්” ප‍්‍රථම මනෝවිද්‍ය කෘතිය ක‍්‍රි.පූ. 350 දී රචනා කර ඇත. මනස යන්න පුළුල් අර්ථයකින් රෙනෙ ෙ ඕකාට් භාවිතා කරයි.

 ඔහු මනස හා කය පිළිබ`දව සාකච්ඡුා කර ඇත. අනුභූතියට වඩා සැලකිල්ලක් දැක්වූ ජෝන් ලෝග් ගේ අදහස් මනෝ විද්‍යාවට ප‍්‍රබල ලෙස බලපා ඇත. ග‍්‍රාන්ස් ජොෂප් මොළයේ මස්තිස්කය හා චර්යාවන් හා ක‍්‍රියාකාරී වන මොළයේ කොටස් පිළිබ`ද හදුන්්වා දීම වැදගත් වේ. ඉන් පසු කෙන්නර් (ඨමිඒඩ ෙැබජැර* 1850 දී පමණ සම්පරීක්‍ෂන ක‍්‍රමය වැඩි දියුණු කරයි. 1859 දී චාල්ස් මාවින් ‘‘ ඇරිස්ටෝටල්’ කෘතිය රචනා කරන අතර ඒ මඟින් මනෝවිද්‍යාව තළ පෙරළියක් ඇති වුනි යැයි සැලකිය හැකිය. ඔාවින, වොලෂ්, එංගල්ස් වැන්නන්ගේ බලපෑම තුළින් මනෝ විද්‍යාව විද්‍යාවක් ලෙසින් අධ්‍යාපනය කරන්නට පටන් ගත්තේය. ක‍්‍රි.ව. 1879 දී විල්හෙල්ම් වුන්ඞ් විද්‍යාගාර පිහිටුවමින් සවිග‍්‍රහනය පිළිබ`ද අධ්‍යනය කළේ ව්‍යුහ වාදයෙනි.

1890 දී විලියම් ජේම්ස් ක‍්‍රි.ව. 1890 දී ‘‘චරසබජසචකැ දෙ චිහජයදකදටහ’’ යන කෘතියේ සවිග‍්‍රහනයේ (මානසික* ක‍්‍රියාකාරීත්වය පිළිබ`ද අධ්‍යනයන් කාර්ය බද්ධ වාදයෙන් කළේය. ස්ක්මන් ෆ්‍රොයිඞ් 1900 දී ‘‘ඔයැ ෂබඑැරචරුඒඑසදබ දෙ ෘරු්පි’’ රචනා කිරීම මඟින් මනෝ විශ්ලේෂන වාදය (අවිග‍්‍රනය පිළිබ`ද අධ්‍යනයන්* ඇරඹීය. ක‍්‍රි.ව. 1913 දී ජේ.බී. වොට්සන් විසින් චරියා වාද ආරම්භ කළේය. ඒ මඟින් ක‍්‍රි.ව. 1915 දී කාල් රොජස්ගේ අදහස් වලින් මානවවාදී මනෝ විද්‍යාව වර්ධනය විය. මනෝ විද්‍යාවේ පියා ලෙසින් සැලකෙන විල්හෙල්ම් වුන්ඞ්ට අනුව මනෝවිද්‍යාව මඟින් අධ්‍යනය කළ යුත්තේ සවිග‍්‍රනය පිළිබ`දවය. ඊට පෙර විෂ්‍ය ක්‍ෂෙත‍්‍රය වූයේ ආත්මයයි. කාර්යබද්ධ වාදීන්ට අනුව මනසේ කාර්යය අධ්‍යනය කිරීම මනෝ විද්‍යාවේ විෂය ක්‍ෂෙත‍්‍රයයි. ජේ.බී. වොට්සන්ට අනුව චර්යාව අධ්‍යනය කිරීම මනෝ විද්‍යාවේ විෂය ක්‍ෂෙත‍්‍රය බවයි.


 ප‍්‍රාණනන මනෝවිද්‍යාඥයින් තම අධ්‍යපන චර්යාවට පමණක් සීමා කළේ නැත. සිග්මන් ෆ්‍රොයිඞ් මනෝ විශ්ලේෂණ වාදී අධ්‍යායන වාදී අධ්‍යයන වලදී අවිඤ්ක‍්‍රණයට වැඩි වැදගත් කමක් දුන්නේය. මනෝ විද්‍යාවේ විෂය ක්‍ෂෙත‍්‍රය කාලයන් සමඟ පුළුල් වන බව දක්නට ලැබේ. ව්‍යවහාරික මනෝ විද්‍යාව තුළින් මනෝ විද්‍යාවේ මූලධම_ අධ්‍යනයට කරයි. ශාරීරික මනෝ විද්‍යාව මඟින් මනිස් චර්යාවට අදුළ කායික ව්‍යුහය ගැන අධ්‍යනය කෙරේ. ළමා මනෝවිද්‍යාව මඟින් ළදරු හා ළමා චර්යා පිළිබ`ද අධ්‍යනය කරයි. මේ අනුව මේ වන විට මනෝ විද්‍යාව සමාජ මනෝවිද්‍යාව, සත්ව මනෝවිද්‍යාව, සංවර්ධන මනෝ විද්‍යාව, අධ්‍යාපන මනෝ විද්‍යාව, මනෝ චිකිත්සාව, මනෝ උපදේශනය, ක‍්‍රිඩා මනෝ විද්‍යාව, අධිමානසික විද්‍යාව ආදී විවිධ ක්‍ෂෙත‍්‍ර කරා ව්‍යාප්ත වී ඇත. වත_මානයේ මනෝවිද්‍යාව පර්යේෂණාත්මක විෂයක් වී තිබේ. ඒ මඟින් මනෝ විද්‍යාවේ විෂය ක්‍ෂෙත‍්‍රය පුළුල් විය. ඒ අනුව 1981 දී නොමන් මන් පවසන පරිදි මනෝවිද්‍යාව චර්යාව පිළිබ`ද විද්‍යාවක් වශයෙන් සාමාන්‍යයෙන් නිගමනය කරනු ලැබේ.එසේ වුවද චර්යාව යන්නෙහි අර්ථය දැන් ව්‍යාප්ත වී පෙර අභ්‍යන්තර අත්දැකීම් වශයෙන් සැලකූ සිතීම පෞද්ගලික පුද්ගල බද්ධ ක‍්‍රියාවලි පවා දැන් අභයන්තර චර්යාව ලෙසින් හැදින්වේ. චර්යාවාදයට පදනම් වූ පසුබිම ඩාපින්ගේ පලපෑම සෘජුවම මනෝ විද්‍යාවට එල්ල විය. එමනිසා සම්ඥානය පිළිබ`ද විවිධ අයුරින් පර්යේෂන පැවැත්විය. ක‍්‍රි.ව. 1879 දී විල්හෙල්ම් වුන්ඞ් ජ්මනියේ ලප්සිග් නුවර පරියේෂණාගාරය පිහිටුවනු ලැබූ අතර ඒ සමඟම ව්‍යූහවාදයද බිහි විය. ‘‘කිසියම් රසායනික ද්‍රව්‍යයක් එහි මුලධාතුවලට වෙන් කිරීමට රසායනික විද්‍යාඥයාගේ කාර්යය ලෙස ඒකල සැලකිණි. එමෙන්ම මනෝ විද්‍යාඥයාදෙ සංකීර්ණ අනුභූතීන් මූල ධාතු වලට වෙන්කොට එම අනුභූතින්ගේ ව්‍යූහය (ිඑරමජඑමරු* තේරුම් ගත යුතුය’’ බුන්වි හා ඔහුගේ සහායක ටිව්නර් මානසික අනුභූතිය කොටස් වලට (ව්‍යුහවලට* බෙදා මානසිකා අනුභූතිීන් තේරුම් ගැනීම මනෝ විද්‍යාවේ කාර්යය විය යුතු බව අවධාරණය කර ඇත. ඔවුහ වාදින් විග‍්‍රහනය පිළිබ`ද අධ්‍යානය කිරීම ස`දහා ඔවුන් භාවිතා කළේ ආන්තරාවලොකනයයි. ‘‘ඔයැ ිඑම්ජඑමර්කසිඑිල ිඑමාසැා චැදචකැ’ි එයදමටයඑල සාැ්ිල ්බා ිැබි්එසදබි ඉහ ්එ ්ි නසබට චැදචකැි එද ාැිජරසඉැ එයැප’’ ව්‍යුහවාදීන් මනෝ විශ්ලේෂණ න්‍යාය අනුගමනය කරන ලද්දේ මිනිසුන්ගෙන් විමසීමෙනි. ඒ අනුව සිතුවිලි, අදහස්, හැගීම් වැනි මානසික අනුභූතීන් අත්තජාවලෝකනය මගින් විශ්ලේෂණය කළේය. ව්‍යූහවාදීන් භාවිතා කළ අන්තරාවලෝකන ක‍්‍රමයෙහි ඇති දුර්වලකම් රාශියක් සමකාලීන හා පසුකාලීන මනොවිද්‍යාඥයන් විසින් පෙන්වා දී ඇත. අන්තරාවලෝකනයෙන් අනුභූතියත් නිරීක්‍ෂණය කරන විට අනුභූතියෙහි වෙනස්කම් සිදුවිය හැකි බව එයට නැගුණු විවේචනයකි. අන්තරාවලෝකන ක‍්‍රමයට එරෙහිව එල්ලවී ඇති විවේචන වලින් පෙන්වා දෙන ආකාරයට මෙයින් ලබා ගන්නා තොරතුරු එකින් එක පරස්පර විරෝධී වේ. අන්තරාවලොකනය සීමාසික ක්‍ෂෙත‍්‍රයක යොදාගත හැකිය යන විවේචනයද ඉතා වැදගත් වේ. කුඩා ළමුයින්, සත්වයින් හා මානසික රෝගීන් සම්බන්ධයෙන් මෙය යොදා ගත නොහැකි විය. සවිඥානික අනුභූතිය විවිධ කොටස්වලට විශ්ලේෂණය කිරීමේදී සමස්ථ අනුභූතිය අවබෝධය දුෂ්කර වීමද මෙහි පැවැති දුර්වලතාවකි. මෙය වාස්තවික ලෙස නැවත නැවත සිටම නොහැකි හා අනුභූතිය ලැපීම හා එය සටහන් කිරීමට කාලයක් ගතවන බැවින් මෙය වැඩාත් විවෙචනයට ලක් විය. ව්‍යුහවාදය මෙසේ විවේචනයට ලක් වුවද සම්පරික්‍ෂක් මනෝ විද්‍යාය අස්මිකයත් වශයෙන් හා එහි භාවිත වූ ඇතැම් විද්‍යාත්මක ක‍්‍රම නිසා පසු කාලීන මනෝ විද්‍යාඥයින්ට මෙන්ම ගුරු කුලයන්ට ඉතා වැදගත් විය. මනෝ විද්‍යා සම්පරික්‍ෂණාගාර ආරම්භ කිරීමද ඉතා වැදගත් වේ. ක‍්‍රි.ව. 1890 දී පමණ විලියම් ජේම්ස් කාර්යබද්ධ වාදය ආරම්භ කරයි.එහිදී ඔහු සවිග‍්‍රනය යනු ගලා යන ධාරවක් බැවින් අන්තරාවලෝකනයෙන් සවිග‍්‍රනයේ මොහොතක් තේරුම්ගත හැකි යැයි පවසමින් මිනිසා පරිසරයට අනර්තනය වීමේදී මනසේ කාර්යභාරය පිළිබ`ද පර්යේෂණ කළේය. හොහු ස`දහා ඩාවින්ගේ පරිණාමවාදය තදින් බලපා ඇත. ‘‘තවද සත්වයන් පරිසරයට හැඩ ගැසීම පිළිබ`ද ඩාවින් ඉදිරිපත් කළ මතය, මිනිසා පරිසරයේ එක් එක් ්අවස්ථාවන්ට හැඩ ගැසෙන ආකාරය සෙවීමේදී මනෝ විද්‍යාඥයන්ට ද පලපෑ බව සිතිය හැකිය.’’ මොවුන්ගේ මතවාද වලින් හා වාද විවාද වලින් මනෝ විද්‍යාවේ විෂය ක්‍ෂෙත‍්‍රයේ සම්වර්ධනයක් මෙන්ම මනෝ විද්‍යවද වර්ධනය විය. පසු කාලීනව කාර්ය බද්ධ වාදයට ද විවේචන එල්ල විය. මොහුන්ට එල්ල වූ ප‍්‍රබල විවේචනයක් වූයේ එහි ආර්ථය ස`දහා නොපැහැදිලි පද භාවිත කෙරේ යන්නයි. (මෙම ගුරු කුල පොතහි මත විවේචනය කරමින් නැගී ආ ගුරුකුලය වූයේ (ඊැය්ඩසදරසිප*. දර්යාවාදයයි. මෙවුන් ස`දහා ව්‍යුහවාදීන් හා කාර්ය බද්ධ වාදීන් ගොඩනැගූ දැනුම හා විධික‍්‍රම උපයෝගී විය. ‘‘ඔයැ ැ්රකහ ඉැය්ඩසදරසිඑි ඉැට්බ ්ි ් චරදඑැිඑ පදඩැපැබඑ ්ට්සබිඑ ිඑරමජඑමර්කසිපග ඊැය්ඩසදරසිඑි සබිසිඑැා එය්එ සඑ සි මිැකැිි එද ්ින චැදචකැ එද රුචදරඑ එයැසර දඅබ චරසඩ්එැ ැංචැරසැබජැ’’ මේ අනුව චර්යාවාදීන්හු මෙම ව්‍යුහවාදීන්ට හා කාර්යබද්ධ වාදීන්ට එරෙහිව මෙම චර්යාවාදය ආර්ම්භ කළහ. තම තමන්ගේ පෞද්ගලික හැගීම් හා අනුභූත්න් තේරුම් ගැනීම නිෂ්ඵල බවත් එය ඔප්පු කිරීමට හා පරීක්‍ෂා කරීමට ක‍්‍රමයත් නොමැති වීමෙන් මෙය වාස්ථවිකවයෙන් තොර වෙයි.

 ර්‍ණ උැ ය්ඩැ බද අ්හ එද ජයැජන එයැ ්ජජමර්ජහ දෙ එයැ රුචදරඑග උැ ්රු බදඑ ැඩැබ ජැරඒසබ අය්එ සඑ පැ්බිල ෂෙ චිහජයදකදටහ සි එද ඉැ ් ිජසැබඑසසෙජ ැබඑැරචරසිැල ඉැය්ඩසදරසිඑි සබිසිඑැාල සඑ පමිඑ ාැ්ක අසඑය දබකහ දඉිැරඩ්ඉකැල ඉැ්ිමර්ඉකැ ැඩැබඑි එය්එ සිල ඉැය්ඩසදර ්බා සඑි රුක්එසදබ එද එයැ ැබඩසරදබපැබඑ” මේ අනුව පැහැදිලි වන්නේ චර්යාවාදීන් මනෝ විද්‍යාව තුළ අධ්‍යාපනය කරන දේ තවත් කොනෙකුට සංවිජාතනයට ගත කළ හැකි දෙයක් විය යුතු බව දක්වයි. ව්‍යූහවාදයේ හා කාර්යබද්ධ වාදයේ අදහස් වල බලපෑම චර්යා වාදයට බලපා ඇත. ර්‍ණ්ජජදරාසබට එද එයැ චරසබජසචකැ දෙ බ්එමර්ක ිැකැජඑසදබල සබයැරසඑැා ජය්ර්ජඑැරසිඑසජි එය්එ චරදඩසාැ ් ිමරඩසඩ්ක දර රුචරදාමජඑසඩැ ්ාඩ්බඒටැ ්රු පදරු කසනැකහ එය්බ ්කඑැර්එසඩැ ජය්ර්ජඑැරසිඑසජි එද ඉැ ච්ිිැා දබ එද ිමඉිැුමැබඑ ටැබැර්එසදබි ්බා එයමි එද ඉැ ර්‍ණිැකැජඑැා” දඩැර එසපැ” විලියම් ජේම්ස් ජාන පිළිබ`ද සාකච්ඡුා කර තිබේ. මිනිසුන්ට පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට පැමිණෙන බව දක්වා තිබේ. එසේම පිරිසරයට අනුවර්තනය වීමේදී එහි පලපෑම ද යම් ප‍්‍රමාණයකට බලපාන බව දක්වා ඇත. ඩාවින් දැක් වූ සිද්ධාන්ත විලියම් ජේම්ස් සාකාච්ඡුාවට බ`දුන් කර ඇති බව පැහැදිලි වේ. මේ අනුව චර්යාවාදයට පදනම් වූ පසුබිම ඉතාමත් යෝග්‍යනර පසුබිමක් විය. එය චයණ_වාදයේ බලවත් බව මෙන්ම පැවැත්ම තවවුරු කරන සාධකයක් විය. ජෝන් බී. වොට්සන් (න්‍දයබ ඊග උ්එිදබ, 1878-1958* විසින් චර්යාවාදය ආරම්භ කරන ලදී. ‘‘වොට්සන් අන්තරාවලෝකන ක‍්‍රමයේ තියුණු විවේචකයෙකු වේ. මනෝවිද්‍යාව ස්වාධීන විෂයයන් වශයෙන් දියුණු කිරීමට ඇති ප‍්‍රධානතම බාධකය අන්තරාවලෝකන විධික‍්‍රමය බව වොට්සන් පෙන්වා දුන්නේය.’’ අතීතරවලෝකනය වාස්තවික නොවන නිසා මනෝවිද්‍යාව ගූඪ සම්භවයක් දරන අතර ස්වාධීන විෂයක් ලෙසින් ගොඩනැගීමට අන්තරාවලෝකනයෙන් තොර විය යුතු බව වොට්සන් ප‍්‍රකාශ කළේය. ‘‘මිනිස් චර්යාව නිරීක්‍ෂණ, සම්පරීක්‍ෂණ හා පරීක්‍ෂණ වැනි විද්‍යාගාර විධික‍්‍රමයන් මඟින් අධ්‍යායනය කළ හැකි සංකල්පයකි. වොට්සන්ගේ මෙම අදහස මනෝවිද්‍යා ඉතිහාසයේ සතස්ථානයක් විය. විද්‍යාත්මක මනෝවිද්‍යාවේ ආර්ම්යත් සමඟයි.’’ වොට්සන්ට මනෝ විද්‍යාව ක‍්‍රමවත්ව අධ්‍යනය කිරීමට අවශ්‍ය වී තිබුණි. චරියාවාදය මනෝවිද්‍යාවේ පෙරලියක් සිදු කළේය. එහි පැවති සම්ප‍්‍රදායික විෂය ක්‍ෂේත‍්‍රය මුලූමනින්ම වෙනස් කළේය. මනස වෙනුවට චර්යාව අධ්‍යනය කිරීම මෙහි දී සිදු විය. චර්යාව යනු උත්තේජ හා ප‍්‍රතාචාර නිසා ඇතිවන ග‍්‍රන්ථිමය හා පේශිමයා චලන රාවක් වේ. මේ අනුව උත්තේජ හා ප‍්‍රතිචාර සහ සංකල්ප දෙක මත චර්යාවාදය ගොඩනගා ඇත. යමෙකු තම මානසික අනුභූතීන් අන්තරාවලෝකනය නිරීක්‍ෂණය කරන විට යමක් නිරීක්‍ෂණය කිරීමට තරම් ස්ථාවරභාවයක පවත්වා ගත නොහැකිය ප‍්‍රතිය කොපය වැනි අලූභූතීන් ඉහළ තත්වයක පවත්නා විට නිරීක්‍ෂණය කිරීමේ හැකියාව ද නොලැබේ. ජේ.බී. වොට්සන් 1913 හා 1914 යන වර්ෂවල ලියා පද කළ කෘතීන් මගින් චර්යාවාදය ඇමෙරිකාවෙහි පමණක් නොව බොහෝ යුරෝපීය රටවල ව්‍යප්ත හා ජනප‍්‍රිය විය වොට්සන්ට මෙම මත නොවනැගීමට කලින් මනෝ විද්‍යාඥයන්ගේ අදහස් බලපා ඇත. ඔහුතතරින් ජේම්ස් ඇන්ජෙල් ප‍්‍රකාශ කර ඇත්තේ ආත්මය, සවිග‍්‍රනය වැනි සමකල්ප මනෝ විද්‍යාවෙන් බැහැර කළ යුතු බවයි. යෝජනා මට්ටමේ පැවැති මෙම අදහස් ප‍්‍රායෝගික මට්ටමට ගෙනාවේ වොට්සන්ය. ‘‘චර්යාවාදී මනෝවිද්‍යා ගුරුකුලය වොට්සන්ගේ නිර්මාණයක් වුවද එම ගුරු කුලය ගොඩනැගීම ස`දහා ඔහුට අවශ්‍ය කරන පසුබිම සකස් වූයේ ඊට දශක ගණනාවක සිටය’’ මෙහිදී එල් කොන්ඩයින් හා ඉවාත් පැව්ලොච් යන කායික විද්‍යාඥයින් සතුන් ඇසුරෙන් සිදු කළ පර්යේෂණ බෙහෙවින් ඉවහල් විය. චර්යාවාදය මඟින් මිනිසුන්ගේ හා සතුන්ගේ සාමාන්‍ය චර්යාවන් පමණක් නොව සංකීර්ණ චර්යාවන් පවා අධ්‍යයනය කර ඇත. ‘‘ෂෙ ඉැය්ඩසදරසිඑි ්රු ාැ්ක ිමජජැිිමෙකකහ අසඑය ක්‍දපචකැං ඉැය්ඩසදරිල එයැහ පමිඑ ඉැ ්ඉකැ එද ැංචක්සබ ජය්බටැි සබ ඉැය්ඩසදර ඔයැ ඉැය්ඩසදරසිඑ පදඩැපැබඑ ඉැජ්පැ එයැ යැසර එද ් එර්ාසඑසදබ දෙ ්බසප්ක කැ්බසබට රුිැ්රජය එය්එ ය්ා ඉැටබබ දෙර දඑයැර රු්ිදබි’’ චාල්ස් ඩාවින්ගේ පරිණිපවාදය මඟින් සතුන් හා මිනිසුන් අතර යම් සාමසාවයක් දක්වන ලද අතර ඒ අනුව යමින් සත්වයන් පිළිබ`ද අධ්‍යානය කරන ලද්දේ මනෝවිද්‍යාඥයන් විසිනි.

 චර්යාවාදය මඟින් මනෝවිද්‍යාවට මූලික 1. මනෝවිද්‍යාව විද්‍යාත්මක ක‍්‍රමය භාවිත කරන සම්පරීක්‍ෂණ විද්‍යාවක තත්වයට පත් කිරීමේ වැදගත්කම. 2. සත්ව මනෝවිද්‍යාව හා ළමා මනෝවිද්‍යාවට මනෝවිද්‍යාවේ වැදගත් තැනක් ලබා දී සංවර්ධනයට ඉඩ සැලසීමයි. චර්යාවාදය යුරෝපයේ ඉතා කොටි කාලයකදී ව්‍යාප්ත වීමට හේතු ගණනාවක් විය. චර්යා රටාවන් වෙනස් කිරීමේ ක‍්‍රමයන් හා න්‍යායන් හදුන්වාදීම එයට එක් හේතුවක් වන්නට ඇත. ‘‘චර්යාවාදීන්ට අනුව පුද්ගල චර්යා පාලනය කළ හැකි වේ. පුද්ගලයාට අනවශ්‍ය හෝ හානිදායක චර්යා ඔහුගෙන් ඉවත් කර මේ වෙනුවට ප‍්‍රතිචර්යාවන් පුද්ගලයා තුළ ස්ථාපනය කළ යැක. චර්යවාදී අදහස් කලින් කලට වෙනස් වූවේය. වොට්සන් චර්යාවාදය ගොඩනැගුයේ එඞ්වඞ් තෝඩයිත් හා අයිවන් පැව්ලොව් ඉදිරිපත් කළ මත වාද පැදනම් කරගෙනය. වොට්සන්. විලයම් වැන්වූ ගල් හා වාද කිරීමෙන් පසුව වොට්සන් පරාජයට පත්වීමෙන් පසු මනෝවිද්‍යාඥයින් වොට්සන් අදහස් විවේචනය කරමින් තව මතවාද මඟින් චර්යාවාදය දියුණු කළේය.

 මෙම නිසා චර්යාවාදය මුල් චර්යාවාදය හා පශ්චාත් කාලීන චර්යාවදය ලෙස බෙදිය හැක. පසුකාලීනව ඊ.සී. වොල්මන් (1886-1961*, සී.ඇල්. නල් (1884-1952* හා බී.එෆ්. ස්කිනර් (1904-* වැනි මනෝවිද්‍යාඥයින්ගේ අදහස් ‘‘පස්චාත් කාලීන චර්යාවාදය’’ යන නමින් හැදින්වේ. මේ අනුව පැහැදිලි වන්නේ චර්යාවාදී, ගුරු කුලය විවිධ මනෝවිද්‍යාඥයන් විසින් විවිධ කාලසීමන් වලදී මෙය සංවර්ධනය කර ඇති බවයි. එවිට මෙහි චර්යාව හා උත්තේජය ප‍්‍රධාන කරගෙන විවිධ න්‍යායන් ගොඩනගා ඇත. ‘‘බොට්සන්ගේ තර්කය වූයේ, මනුෂ්‍ය සහ සත්ව චර්යාවන් සියල්ල උත්තේජන-ප‍්‍රතිචාර සම්බාවනාවෙහි ප‍්‍රතිඵලයක් බවයි. උත්තේජනය යන පදයෙන් ඔහු අදහස් කළේ ජීවියාගේ මොළය වෙත පණිවිඩයක් යවා ඒ මඟින් ඔහුගේ ඉන්ද්‍රියන් ක‍්‍රියා කරවීමේ හැකියාව සහිත සදිඝ බලවේගය යන්නයි. ප‍්‍රතිචාර යනු එවැනි උත්තේජන හේතුවෙන් ජීවියා තුළ ඇතිවන ක‍්‍රියාකාරීත්වයයි’’ වොට්සන්. පැව්ලෙව්, කොන්ඩයින් හා ස්කිනර් වැනි මනෝ විද්‍යාඥයන් විසින් ගොඩනැගූ චර්යාවාදය මනෝවිද්‍යාවේ ප‍්‍රධානතම න්‍යායක් වන අතර එහි බලපෑම සාමාන්‍ය මනෝවිද්‍යාව ඇතුළු සමාජ, ළමා, කාර්මික,සතන්ත මනෝවිද්‍යා ක්‍ෂේත‍්‍රයන් ම. මනෝ ප‍්‍රතිකාර පෙනුයට ද පිහයිදී ඇත. -ජෝන් බී. වොට්සන්- (න්‍දයබ ඊග උ්එිදබල 1878-1958* මොහු ඇමරිකානු මනෝ විද්‍යාඥයෙකි. මොහු ජේම්ස් රොලන්ඞ් මනෝ විද්‍යාඥයාග් බලපෑම මත මුල් කාලීනව මනෝවිද්‍යාව ද ඊට අමතරව ජීව විද්‍යාව, කායික විද්‍යාව හා ස්නායු වේදය මුඛ විශයයන් වශයෙන් හදාරා ඇත. ‘‘මුලදී වොට්සන්ගේ අවධානය යොමු වූයේ සත්ව මනෝවිද්‍යාව වෙතය. සතුන් සමඟ පර්යේශණය කිරීම පහසු බවත් මිනිසා ඒ ස`දහා යොදා ගැනීම යෝග්‍ය නොවන බවත් ඔහු සැළකුවේය’’ මේ අනුව පර්යේශණ සිදු කිරීමේදී මිනිසුන් හා සතුන් පිළිබ`ද යම්කිසි සාමාන්‍යයන් ද දුටුවේය. ඒ අනුව සතුන්ගේ චර්යාව අධ්‍යනය කරමින් සතුන් මෙන්ම මිනිසුන් ද හැසිරෙන්නේ කිසියම් නිශ්චිත පොදු රටාවකට අනුකූලව බව තහවුරු කළේය. මෙම පොදු රටාව නිරීක්ෂණය කළ හැකි අතර විද්‍යාත්මක ක‍්‍රම ශිල්ප මඟින් විග‍්‍රහ කළ හැකි බව ඔහු ප‍්‍රකාශ කර ඇත. වොට්සන්ට අවශ්‍යව වී තිබුණේ විෂය බද්ධ මනෝවිද්‍යාවක් ආරම්භ කිරීමයි. එනම් නිරීක්ෂණයට භාජනය කළ හැකි උත්තේජ ප‍්‍රතිචාර යන චර්යාත්මක ක‍්‍රියා විශය බද්ධව විශේෂයෙන් හදුන්වා දීමටය. මේ අනුව ඔහු මනස, ආත්මය හා විඥානය යන සංකල්ප තම විෂය ක්‍ෂෙත‍්‍රයෙන් බැහැර කළේය. වොට්සන්ගේ චර්යාවාදය ප‍්‍රධාන පසුබිම් කරුණු 3 ක් අනුව බිහි වී ඇත. 1. සියළු දැනුම විෂය මූලික විය යුතු අතර නිරීක්‍ෂණයට භාජනය කළ හැකි දැනුම පමණක් සත්‍යය යන පදනම. 2. පෙර මනෝ විද්‍යාඥ මත අනුව ස්විඥානය හා ආත්මය යන සංකල්ප බැහැර කළ යුතු බව. 3. සතුන්ට මනසක් ඇති බව පරිණාමවාදයට අනුව ඇතැම් මනෝවිද්‍යාඥයන් පැවසූ ප‍්‍රකාශයන් ප‍්‍රතික්‍ෂප වීමේ ප‍්‍රවණතාව. මෙම පසුබිම මත සිට යමෙකු ලැබෙන බාහිර උත්තේජ අනුව ප‍්‍රතිචාර දැක්වීම තුළින් ඔහුගේ චර්යාවේ හා ජීවිතයේ ස්වභාවය පෙනෙන බව වොට්සන්ගේ අදහසක් වේ. ‘‘මට නිරෝගී දරුවන් 12 දෙනෙකු පමණ ලබා දෙන්න. මම ඔවුන්ගෙන් ඕනෑම කෙනෙකු මාගේ මනෝවිද්‍යා ලෝකයේදී ඔහුගේ සහජ දක්ෂතා, අශාවන්, ප‍්‍රවණතා ත්‍වත්‍වත්‍වත්‍ව හැර ඕනෑම කෙනෙකු බවට හැඩ ගස්වා දීමට පොරොන්දු වෙමි’’ මෙය වොට්සන්ගේ පරිසර වාදය අනුව වොට්සන් කළ ප‍්‍රකාශයකි. යම්කෙනෙකු වෙනස් කිරීමට හා උසස් කිරීමට බලපාන පරිසරය (උත්තේජනය* පමනස් දැක්වීමක් ලෙසද, හැදික්විය හැක. වොට්සන් චර්යාවාදය අධ්‍යයනය කිරීමේ දී විධික‍්‍රම රාශියක් යොදාගෙන ඇත. 1. උපකරණ ආධාරයෙන් හෝ උපකාරන රහිතව නිරීක්‍ෂණය කිරීම. 2. ආරෝපිත හුනීත ක‍්‍රියා විධි ක‍්‍රම. 3. සියල්ල සටහන් කිරීමේ විධික‍්‍රමය. 4. පරීක්‍ෂණ විධික‍්‍රමය මූලික විෂය ක්‍ෂෙත‍්‍රය චර්යාව හා සම්බන්ධ වන අතර මය පේශි චලනය හෝ ග‍්‍රන්ථික ශ‍්‍රාවය විට වැනි ක‍්‍රියාමගින් විය. පරිසරයට සරිලන සේ හැඩගැසෙන බව වොට්සන් දක්වා ඇත. චින්තවේග, හැගීම් සිතුවිලි යන මේවා විෂය මූලික හෙවත් උත්තේ්ජ ප‍්‍රතිචාර ලෙස මොහු දක්වයි. ජේ.බී. වොට්සන් තම චර්යාවාදී මත ඉදිරිපත් කර එය වර්ධනය කළේ ග‍්‍රන්ථ හා ලිපි මඟින් ප‍්‍රකාශයට පත් කරමින් ඔහු 1913 දී ‘‘චහිජයදකදටහ ්ි එයැ ඉැය්ඩසදරසිඑ ඩසැඅි සඑ’’ යන ලිිපියද 1914දී ඉැය්ඩසදරත ්බ ෂබඑරදාමජඑසදබ එද ක්‍දපච්ර්එසඩැ චිහජයදකදටහ යන කෘතියද 1919දී චිහජයදකදටහ රෙදප එයැ ිඒබාචදසබඑ දෙ ඉැය්ඩසදමරසිඑ යන කෘතිය මඟින් ද තම මත ප‍්‍රතිචාර කළේය. මෙම ග‍්‍රන්ථ වලදී ඔහු ඊට පෙර මනෝ විද්‍යාවේ සවිග‍්‍රනික කොටස් ලෙස සැලකු දේ ප‍්‍රතික්‍ෂප කර ඇත. ‘‘මුලදී වොට්සන් මිනිසා තුළ ආශය ඇති බව ප‍්‍රකාශ කළත් පසුව 1925 දී මෙම අදහස් ප‍්‍රතික්‍ෂ්ප කළේය. සතුන් තුළ ඉව ඇති බව කීවේය. මිනිස් චර්යාවේ ආශය, උපයෝගී කරගෙන මිනිස් ක‍්‍රියා කරන්නේ යැයි සලකන සෑම දෙයක්ම ඔහු කරන්නේ සමාජීය තාවාරොපිත ප‍්‍රතිචාර මඟින්, ආශය නැතිබව, ආදරයෙන් ඇතිවන සියලූ හිකියාවන් හා මන: ප‍්‍රකෘතින් ප‍්‍රතික්‍ෂෙප කළේය’’ චිත්තවේග යනු උත්තේජවලට ඇතිවන ශාරීරික වෙනස්කම්ය. නපුරු බල්ලෙක් තමන් පසුපස එළවාගෙන එනවිට හෘද ස්පන්දනය වැඩිවන්නේ, බියවන්නේ, මුහුණ රතුවන්නේ තත්වාරෝපිත ප‍්‍රතිචාර මඟින් බව වොට්සන් පවසා ඇත. බිය, ආදරය හා තරහව වැනි ප‍්‍රධාන චින්තවේග තුනක් මත අනෙකුත් චිත්ත වේග ඇතිවන බව ඔහු දක්වයි. නාශ්චිත කෙලින්ම නිරීක්‍ෂණය කළ හැකි චර්යාව වසංග - ශරීර අභයන්තරයේ සිදුවන චර්යාවන් (උපකරන ආශ‍්‍රයෙන් නිරීක්ෂණය කළ හැක* ස්වභාවික - සාමාන්‍යයෙන් ඇතිවන චර්යාව ආරෝපි - ඉගෙන ගත යුතු චර්යාව වොට්සන් පැහැදිලි කරන ආකාරයට ප‍්‍රතිචාර ප‍්‍රකාශිත (ෑංචකසජැසඑ* හා වසංග (ෂපචකසජසඑ* වශයෙන් දිවි වැදෑරුම් වේ. ප‍්‍රකාශිත ප‍්‍රතිචාරයන් ලෙස හැදින්වෙන්නේ අපගේ සංවිජාතනයට කෙලින්ම හසුවන ප‍්‍රතිචාරයකි. චොකලට් කැබෙල්ලක් කෑම, ගැටළුවක් විසදීම ආදී සියල්ල සංවිජානතයට හසුවන ප‍්‍රතිචාර වේ. නමුත් සමහර චරියාවන් සංවිඡුානයට හසු නොවේ. ශරීර අභ්‍යන්තරයෙහි මාංශ පේශී හැකිලීම වැනි දේ ව්‍යංග චර්යාවන් වේ.

 වොට්සන්ගේ චර්යාවාදය ස්වභාවිකත්වය ඉක්මවූ යාන්ත‍්‍රිකමය ස්වරූපයක් ගත් නිසා එහි විද්‍යාත්මක බව මෙන්ම ප‍්‍රායෝගික බවද හීන වී ගියේ ය. මේ නිසාම 1924.02.05 වැනි දින ප‍්‍රතිගාමී විලියම් මැක්වූගල් (1871-1938* සමඟ වාදයකට පැමිණි වොට්සන් පැමිණි. නමුත් මැක්වුගල්ගේ න්‍යායන් ඉතා කෙටි කලකින්ම ප‍්‍රතික්‍ෂප විය. මැක්වුගල් ජන්මයෙන් උරුමකර ගන්නා සහජාග්‍යවන් (ෂබිඑසබඑි* චර්යාවේ ප‍්‍රධාන බලවේගය බව පැවසීය. නමුත් මනෝවිද්‍යාව නවතම මාවතකට රැුගෙන ගිය වොට්සන් සමකාලීන මනෝවිද්‍යාඥයන් වැදගත් කොට සැළකීය. එඞ්වඞ් නෝන්ඩයින් (ෑාඅ්රා ඔයදරබාසනැල 1874-1949* මොහු ඇමෙරිකානු මනෝවිද්‍යාඥයෙකි. මොහු චර්යාවාදී පර්යේෂණවල කියවුණේය. ලෝකයේ පළමු වරට සත්ත්ව මනෝවිද්‍යා පර්යේෂණාගාරයක් පිහිටුවීය. කුඩා දරුවන්ගේ සතා කිරීමේ ක‍්‍රියාවලියේදී අදාල ඉන්ද්‍රිය ක‍්‍රියා කාරීත්වය පිළිබ`දව පර්යේෂණ කළ හෙතම පසුව කුකුණු පැටියන් යොදාගෙන පර්යේෂන සිදු කර ඇත. ‘‘ ඔයදරාසනැ’ි රුිමකඑි කැා යසප එද රුබදමබජැ එයැ දකාැර ඩසැඅ දෙ එයැ ්බැජාදඒක චිහජයදකදටසිඑි එය්එ ්බසප්ක රු්ිදබත ්බසප්ක කැ්රබල යැ ි්සාල ිදකැකහ එරස්ක ්බා ැරරදරල රුඅ්රා ්බා චමබසියපැබඑ ’’ සතුන් වැරදීමෙන් හා පුහුණුවෙන් ඉගෙන ගන්නා හෝ නිවැරදි චර්යාව තොරා ගන්නා බව නොන්ඩබින් ප‍්‍රකාශ කළේය. ීරසප්කස (උත්තේජ* → ඍැිචමබිැ (ප‍්‍රතිචාරය* යන න්‍යාය පදනම් කරගත්තේය. ‘‘සතුන් ස්වංක‍්‍රීය හෙවත් ප‍්‍රතීක බලපෑම (රුකෙැං* මානව හැසිරේ යැයි තිබු මතවාදය මෙයින් බිදී ගිය අතර බුද්ධි වර්ධනය කෙරෙහි බාහිර පරිසරය හා ගැවිම තීරණාත්මක බවද හෙළි කළේය. මානසික සංසමන (්ිිදජස්එසදබ* තුළින්ම බුද්ධි වර්ධනය සිදුවේය යන සාම්ප‍්‍රදායික මතය මේ අනුව දුර්වල වූයේය’’ තෝනවියින් ප‍්‍රතිඵල න්‍යාය මඟින් චර්යාවාදයේ න්‍යායාත්මක පසුබිම සකස් වීමට උදව් වූවේය. යම් ක‍්‍රියවක් කිරීමෙන් සතුටුදායක ප‍්‍රතිඵල ලැබේ නම් එම ක‍්‍රියාව ස්ථාවර වන බව ඔහු පවසයි.’’ ‘‘ඔයදරබාසනැ ීමපප්රස‘ැා යසි ඩසැඅි සබ එයැ ක්අ දෙ ැෙෙැජඑත දෙ ිැඩැර්ක රුිචදබිැි ප්ාැ එද එයැ ි්පැ ිසඑම්එසදබල එයදිැ අයසජය ්රු ්ජජදපච්බසැා දර ජකදිැකහ දෙකකදඇා ඉහ ි්එසිේජඑසදබ එද එයැ ්බසප්ක අසකකල දඑයැර එයසබටි ඉැසබට ැුම්කල ඉැ පදරු සෙරපකහ ජදබබැජඑැා අසඑය එයැ ිසඑම්එසදබල ිද එය්එත අයැබ සඑ රුජමරිල එයැහ අසකක ඉැ පදඩැ කසනැකහ එද රුජමර” මොහු තන්වාරෝපණ න්‍යාය (දචැබ ජදබාසඑසදබසබට* හදුන්වා දීම කළේය. සත්වයා ප‍්‍රතිචාර දක්වන්නේ තමන්ගේ පැවැතීමට බලපාන උත්තේජයකට පමණි. චර්යාව් ඉරනුමට බලපාන සාදක රාශියක් කොන්ඩයින් පෙන්වා දුන්නේය. 1. තුන් වැරදි ඉගෙනුම 3. උදා්‍යනතා සිද්ධාන්තය 2. අභ්‍යස 4. න්‍යාය හා දඩුවම් කිසියම් උත්තේජයකට කීපවරක් ප‍්‍රතිචාර දක්වා චර්යාවන් ඉගෙන ගැනීම තැන් වැරදි ක‍්‍රමයකි. උත්තේජ හා ප‍්‍රතිචාර සම්බාවයෙන් නිතර නිතර අභ්‍යාස කිරීමෙන් එම ඉගෙනුම තහවරු කිරීමයි. උද්‍යනා සිද්ධාන්තට අනුව ඇතැම් ඉගෙනුම් වඩා වේගයෙන් හා වඩා හො`දින් ඉගෙන ගන්නා බවයි. මේ ස`දහා පූර්ව ඉගෙනුම් හා පුද්ගල පරිනත්්‍ය ඒ ස`දහා බලපායි. ත්‍යාග හා දඩුවම් සිද්ධාන්තයේත් ත්‍යාග ලබාදීම හා දඩුවම් ලබාදීම මඟින් ඉගෙනුමක් පහසුවෙන් තවවුරු කළ හැකි බවයි. වොට්සන් මෙන්ම මොහු ද මනස ගන්න හා සම්බාධ සංසමනයන් මොහු ප‍්‍රතික්‍ෂෙප කළේය. සතුන්ගේ මනසේ ක‍්‍රියාකාරීත්වය නම් සත්වයාගේ ඉන්ද්‍රීය දැනුමේ හෝ සංවේදනයේ හැකියාව, උගේ ඉව, සංසසමන හා අනුභූතියෙන් උන් ඇති කරන ප‍්‍රතික‍්‍රියාවක් ලෙයසි. තිරිසන් සතුන්ට ප‍්‍රනයක්, නර්තන හැකියාවක් හෝ උපකල්පනය කිරීමේ හැකියාවක් හො එක හා සමාන දෙයක් සංජානතය කිරීමක් හෝ අනුගමනය කිරීමක් ඇතැයි යන්න තොන්ඩයික් ප‍්‍රතික්‍ෂෙප කළේය. ‘‘මනසේ ක‍්‍රියාකාරීත්මය යනු ඉන්ද්‍රීය සංවේදනය, ප‍්‍රතීක ක‍්‍රියා හෝ උත්තේජනයන්ට දක්වන ප‍්‍රතිචාරයන් පමණි’’ සතුන්ගේ චර්යා රටා හා සත්ත්ව බුද්ධිය සම්බාවගෙන් තොන්වයික් කළ පර්යේෂන මනුෂ්‍යයාගේ චර්යා රටා හා බුද්ධිය පිළිබ`ද මනෝවිද්‍යා ඥානය වර්ධනය කිරීමට ඉවහල් විය. මෙම නූතන අධ්‍යාපන, මානසික ප‍්‍රතිකාර, සමාජ මනෝවිද්‍යාව වැනි ක්‍ෂේත‍්‍ර වලදීද යොදා ගනු ලැබේ. ඉවාන් පෙට්‍රොවිට් පැවලොව් (ෂඩ්බ ඡුැරදඩසඑජය ඡු්ඩකදඩල 1849-1936* මොහු හෘදය, මොළය ආශ‍්‍රිත ස්නායු පද්දතිය පිළිබ`ද පර්යේෂණ සිදු කර ඇත. ස්වාභාවික හෙවත් අනාරෝපිත උත්තේජනයකට උගත් හෙවත් ආරෝපිත ප‍්‍රතිචාරයක් සම්බාව කිරීම මඟින් තම චර්යාවක් බිහිකර ගත හැකි බව මොහු පැවසුවේය. මොහුගේ මතවාද අතර (චදිසඑසඩැ රුසබ දෙර දෙරජැපැබඑ* සාමාන්‍යකරණය හාා නිරුද්ධ කරණය (භැට්එසඩැ රුසබදෙරජැපැබඑ*, නිරුද්ධනය, නොසලකා හැරීම වැදගත්වේ. සාමාන්‍ය කරණය යනු කිසියම් උත්තේජයකට දක්වන ආරෝපිත ප‍්‍රතිචාරයක් සමාන ආරෝපිත ප‍්‍රතිචාරයන් සමාන ආරෝපිත උත්තේජන රාශියකට දැන්වීමය. අනෙක් අතර නිරුද්ධකරණයෙන් අදහස් කරන්නේ ආරෝපිත උත්තේජය සහ ආරෝපිත උත්චාරයක් අතර ඇති සම්බාධය බි`ද හෙලීම හෙවත් උගත් චර්යාවන් අහොසි කිරීමය. පැව්ලොව් 1902 දී බල්ලෙකු යොදා ගනිමින් ජීවියාගේ ජීරන් ඉන්ද්‍රීය ක‍්‍රියාකාරීත්වය සහ ෙ ඕඩය වැගිරීමේ ක‍්‍රියාව අතර ඇති සම්බාධය පිළිබ`දව පර්යේශණයක් සිදු කළේය. එයින් කළ කෙළ වැගිරීම හා මොළයේ ස්නායු ක‍්‍රියාකාරීත්වය අතර සම්බාවතාව සොයා ගත්තේය. බල්ලෙකු ඬේඨ ග‍්‍රන්ථය මතුකර කාලයත් එයට සවිකර හුදකලා පරිසරයකට යොමු කර ක-සගින්නේ සිටින විට ඌට මස් දෙන ලද අතර එහිදී ඌ කළබලකාරී ලෙස හැසිරිනි. මීලඟට බල්ලාට මස් දෙන විට කීපවතාවකදීම සීනුවක් නාද කෙරුණි. පසුව මස් නොමැතිව සීනුව පමණක් නාද කළ විට බල්ලා කලබල වී ඒඨ ගුරුවේය.
මෙසේ ස්වාභාවික උත්තේජනයකට ෙ ඕඨය වැගිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන අතර බල්ලා සීනුව පමණක් නාද කරන විට ඬේඨය වැගුරුවේ ආහාර ලැබෙන බව දැන ගත් බැවිනි. එය උගත් චරියාවකි. මස් ස්වභාවික උත්තේජයකි (අනාරොජිත*. මස් ස`දහා කෙළ වැගිරිම අනාරෝපිත ප‍්‍රතිචාරයයි. සිනු නාදය නිෂ්ක‍්‍රීය උත්තේජනයකි. උත්තේජ ප‍්‍රතිචාර ක‍්‍රියාවලිය ස්නායුක ක‍්‍රියාකාරීත්වය සහභාගීත්වයන් හෙළි කළ මෙයින් මනෝවිද්‍යාත්මක සම්පරීක්ෂණ

මනෝ විද්‍යාව යනු කුමක්ද ?

මනෝ විද්‍යාව යනු කුමක්ද ? මනෝ විද්‍යාව යන්න හැදින්වීමට ඉංග‍්‍රිසි භාෂාවේි’ඡුිහජයදසදටහ” යන්න භාවිත වේ. මෙම ර්‍ණඡුිහජයැ” (ෙසෙකි* සහි’ඛදටදි”” (ලොගෙස්* යන ග‍්‍රික වචන දෙක ඇසුරින් නිර්මාණය වී ඇත. ර්‍ණඡුිහජයද” යන්නෙන් ආත්මය (මනස* හා ර්‍ණඛදටදි” යන්නෙන් සාකචඡුාව අදහස් කරන ලදී. ඒ අනුව ආත්මය පිළිබ`දව කරන සාකචඡුා ස`දහා යන්න භාවිත විය. ආත්මය හෝ මනස පිළිබ`ද සාකචඡුාව 19 වන සියවස වන තෙක් ස්වාධීන විෂයයන් ලෙස වර්ධනය වී නොතිබුණු අතර පසුව දර්ශන විෂයයන් බැහැරව විය. විලියම් ජේම්ස් මනෝවිද්‍යාව යනු පුද්ගලයන්ගේ මානසික ජිවිතය පිළිබ`ද අධ්‍යයනය කරනු ලබන විද්‍යාව ලෙස හැදින්විය . මනෝවිද්‍යාවේ පියා ලෙසින් සැළකෙන විල්හෙල්ම් වුන්ඞ් මනෝවිද්‍යාව යන්න අප අත්දැකිම් යනුවෙන් හදුන්වනු ලබන දැය පිළිබ`ද පර්යේෂණය කරන විද්‍යාවයි. මෙම මත දෙකම විවේචනය කරන චය්‍ය+_වාදී ජේ.බි. වොට්සන්ගේ අදහස වූයේ ආනුභූතික නොවන මානසික ජීවිතය වෙනුවට ඉන්‍ද්‍රිය ගෝචර වන චර්යාව අධ්‍යනය කළ යුතුය යන්නයි. ආතර් ගේට්ස්ට අනුව මනෝවිද්‍යාව යනු ජීව චර්යාවේ සාමාන්‍ය නියමයන් අධ්‍යනය කරනු විද්‍යාවයි. ගෙල් ඩාට් පවසා ඇත්තේ මනුෂ්‍ය ස්වභාවය පිළිබ`ද විග‍්‍රහ කරන විද්‍යාව මනෝවිද්‍යාව බවයි. ස්ටැග්නර්ගේ මතයට අනුව මනුෂ්‍ය අනුභූතිය හා චර්යාව පිළිබ`ද හදාරන විද්‍යාව මනෝවිද්‍යාව වේ. මනෝවිද්‍යාව යනු ශාරීරික හා මානසික වෙනස්කම් අනුව චර්යාවේ වෙනස්කම් අධ්‍යනය කරන ලබන විද්‍යාව ලෙස ජෝර්ජ් මිලර් හැදින්විය. ජෙරම් කාගන් මානෝවද්‍යාව යනු සත්ත්ව හා මිනිස් චර්යාවන් ද එම චර්යාවන් සම`ග බැ`දුණු ශාරිරික මානසික හා පාරිසරික සාධක පිළිබ`දවද අධ්‍යයනය කරනු ලබන විෂය ක්ෂේත‍්‍රය ලෙස හැදින්විය. ආත්මය පිළිබ`ද දක්වන අදහස් ඔස්සේ මනස පිළිබ`දව හා එය පිළිබ`දව අධ්‍යයනය කිරීම විවිධ ඬේකාට් වැනි විවිධ දාර්ශනිකයන් විසින් විවිධ අයුරින් වග‍්‍රහ කර ඇති අතර එහි ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙන් මනෝවිද්‍යාවේ විෂය ක්ෂේත‍්‍රය පුලූල් විය. ආත්මය හා මනස පිළිබ`ද ග‍්‍රික යුගය දක්වා දාරශනික හා ආගමික මත ආදී මිනිසා ශිෂ්ටාචාරගත වීමේ සිට ආත්මය පිළිබ`ද අදහස් දැක්වීමට උත්සාහ දරා ඇත. පූර්ව ඵෙතිහාසික යුගය ක‍්‍රි.පූ. 100000 - 50000 දක්වා දිවෙන අතර නියැන්වනාල් මානවයා වාසය කර ඇත. පැරණි ග‍්‍රීක යුගයේ ක‍්‍රි.පූ. 3000 පවා ගින්දර හා සත්ව සම්වලින් සෑ¥ ඇදුම් භාවිත කර ඇත. නව ශිලා යුගයේ දී (ක‍්‍රි.පූ. 10000* පමණ ගංගා නිම්නවල පදිංචි වීම හා කපුරෙදි භාවිතය හා රෝදය නිර්මාණය කර ඇත. ලෝහ යුගයෙුදී තඹ සොයා ගැනීම (ක‍්‍රි.ව. 3000 දී* හා යකඩ සොයා ගැනීම (ක‍්‍රි.පූ. 2000 දී* ලෝකය දියුණු මාවතක් කරා යොමු කිීරීමට හේතු විය. ක‍්‍රි.පූ. 3000 පමණ ආරම්භ වූ බවට සලකන ඉන්දු නිම්න ශිෂ්ටාචාර මිනිසුන් මියගිය පසු ක‍්‍රමානුකූලව ක‍්‍රම 3කට මිහිදන් කරවීම තුළින් ඔවුන් ආත්මය පිළිබ`ද යම් යම් විශ්වාස දරා ඇති පැහැදිලි වේ. මෙහි ක‍්‍රමානුකූල නගර නිර්මාණයන් හා ලෝහ භාවිතයක් ද ගණිතයේ ’’ධ’’ ශුන්‍ය සංකල්පයද 0 සිට 9 දක්වා ඉලක්කම් ද මෙහි පැවති ඇත. ක‍්‍රි.පූ. 2000 දී, පමණ මෙසපොතේමියාවේ ජිවත් වූ හිබෲවරුන් රාජධානියක් ගොඩනගා ගැනීමෙන් පසු ක‍්‍රි.පූ. 1000 දී පමණ බයිබලය රචනා කර ඇත. මොවුන් සර්වබලධාරී එක් දෙවි කෙනෙකු කෙරෙහි විශ්වාස කළේය. නයිල් නිම්න ශිෂ්ටාචාරය ක‍්‍රි.පූ. 3400 පමණ ගොඩනැගෙන අතර එය ප‍්‍රධාන යුග 3කට අයත් වේ. පිරමීඩ අවධිය ක‍්‍රි.පූ. 3400 - 2700 දක්වා දිවයයි. වැඩවසම් යුගය ක‍්‍රි.පූ. 2500 - 2000 දක්වාද රාජධානි යුගය ක‍්‍රි.පූ. 1600 - 1000 දක්වා පැවතුනි. මෙම යුග වලදී ආත්මය පිළිබ`ද මතවාද පැවතියේය. ’’මියගිය පාරාවොවරුන් යළිත් පණ ඇතියවුන් ලෙස තමන් අතරට එනබව ඊජිප්තු වැසියන් විශ්වාස කළහ. මියගිය පාරාවොවරුන්ට පමණක් නොව යහපත් ක‍්‍රියාවන්හි යෙදුන සියලූදෙනාම අමරණීය තත්ත්වයන් හිමිවන බව අධිරාජ්‍ය අවධියේ ප‍්‍රචලිතව පැවැති විශ්වාසයක් විය . මරණින් මතු ආත්මයට ජීවත්වීම ස`දහා සියළු අවශ්‍ය දේ තැන්පත්කොට පිරමීඩ ගොඩනගා ඇත්තේ මෙම සංකල්පයෙහි පිහිටාගෙනය. ඉන්‍දු-යුරෝපීයයන් ඉන්දියාව සංක‍්‍රමණයට වීම තුළින් ක‍්‍රි.පූ. 2500 දී පමණ වෛදික ශිෂ්ටාචාරය ආරම්භ විය. ක‍්‍රි.පූ. 2500 - 600 දක්වා වෙද පාඨ රචනා කර ඇත . වෛදික යුගයේ සෘග්, සාම හා යජුර් වේද රචනා වී ඇත. පුරුෂ සුක්තියට අනුව එකපුරුෂ සංකල්පය වැනි සංකල්ප මෙහි දක්නට ලැබේ. බ‍්‍රාහ්මණ යුගයේදී චතුර් ආශ‍්‍රමධම_, යාගය, බ‍්‍රහ්ම සංකල්පය හා පරලොව පිළිබ`ද සංකල්පය දක්නට ලැබී ඇත. ආරණ්‍යක යුගයේ දී යෝග වෘත්තීය හා පුනරුත්පත්තිය පිළිබ`ද සංකල්ප ඉතා වැදගත් වේ. උපනිශද් යුගය දාර්ශනික යුගයක් ලෙසින් හැදින්වේ. තමා පිළිබ`ද වූ ආත්මය ආත්මා නමින් ද එයින් ඔබ්බට ගිය ආත්මය ආත්මන් නමින් ද මෙහි හැදින්වේ. මරණින් මතු කම_ය ඉතිරිවන බැවින් මෙහි කම_ය තුළින් පුනරුප්පත්තිය පිළිගනී. ආත්මයේ අවස්ථා ලෙස ජාගර අරමුණු ලබා ගන්නා අවස්ථාව, ස්වප්න යනු ජාගරය තුළින් මනෝ ලෝකයන් ගොඩනගා ගැනීමයි. සුෂුප්ත යනු නිනිදේදි තාවකාලිකව බ‍්‍රහ්මන් හා එක්වීමයි. තුරියා යනු යෝගී තුළින් ලබා ගන්නා නොකිලිටි ආනන්‍දජනක අවස්ථාවයි. එසේම ආහාර නිසා අන්නමය කෝෂය ද අන්නමය කෝෂය තුළ ප‍්‍රාණීමය කෝෂය ද ප‍්‍රාණීමය කෝෂය තුළ මනෝමය කෝෂය ද මනෝමය කෝෂය තුළ වික්‍ද්ක්‍දානමය කෝෂයද ඇති බව එය ආත්මයේ ස්වභාවය බව දැක්වේ. මෙය අද්වෛතවාදයක් ද වේ. බුදු දහමේහි දි මනස ගැන ස`දහන් වේ. සිත හා කය යනුවෙන් සංකල්පයක් ඇත. සෑම ක‍්‍රියාවකටම සිත ප‍්‍රධාන වන අතර කම_ රැුස් කිරිම අවසන් කිරීම තුළින් නැවත ඉපදීම අවසන් කළ හැකි බව මෙහි දැක්වේ. කයට වඩා වේගයෙන් සිත වෙනස් වේ. එක් රූපක්‍ෂනයක් ඇති වී නැති වන විට චිත්තක්‍ෂණ 17ක් ඇති වී බිදි යයි. ජෛනාගමේ මහාවිරතුමාද (ක‍්‍රි.පූ540* ආත්මය හා කර්මය ගැන ස`දහන් කර ඇත. ආත්මයෙන් මිදීම ස`දහා කර්මය විනාශ කළ යුතුබව දක්වා ඇත. තාඹ් - ධම_යේ කත_ ලා ඕ-ත්සේ සදාකාලික ආත්මය පිළිබ`දව මිනිසුන්ට වඩාත් හොදින් අවබෝධ කර ගත හැක්කේ ඉගෙනීම මගින් හෝ තර්ක කිරීමෙන් නොව ගැඹුරු භාවනාව හා යාඥව ම`ගින් බව ඔහු විසින් ප‍්‍රකාශ කර ඇත. බටහිර දර්ශන ත පූර්වග‍්‍රීක දර්ශනය දර්ශනය යන්නෙහි ගැඔුරු අර්ථයක් පවති පූර්ව යුගවලදී මනස හා ලෝකය පිළිබ`ද ආගමික යථාර්ථය දෙවියන් තුළින් පැහැදිලි කිරීමට උත්සාහ දරා ඇත. නමුත් බටහිර දාර්ශනියෙහි යථාර්ථය පෙර දිග යථාර්ථයට වඩා වෙනස් වේ. එය බටහිර දර්ශන ආගම මුල් කරගෙන බිහි වු අතර එහි යථාර්ථය සැබෑව හෙවත් බුද්ධිගෝචර ද වේ. ග‍්‍රීක ආගමික යුගයේ වූ ඩයනීසස් ආගමේ දි උමතුව හැසිරෙන උත්සව රාත‍්‍රියේ දී ආත්මය ශරීරයෙන් පිටවන අතර මත්ගතිය පහවීමත් සම`ග ආත්මය නැවත ශරීර ගත වන බව විශ්වාස කෙළේය. ඔර්ෆික් ආගමේදී පුනර්භවය විශ්වාස කර ඇත. මරණයේදී ආත්මය ශරීරයෙන් ඉවත් වීමත් සම`ග තාවකාලිකව නිදහස් වී නැවත ආත්මය ශරීරයකට යන බව දැක්වේ. එලූසියන් ආගම යොගියෙකු ලෙස සිටීම නිසා මරණින් මතු ආත්මය යහපත් වනබව දක්වා ඇත. ග‍්‍රීක යුගයේ ට්‍රොයි යුද්ය වස්තු විෂය කර ගනිමින් හොමර් විසින් රචනා කරන ලද ‘‘ඉලියට්’’ හා ‘‘ඔඞ්සි’’ යන වීරකාව්‍යවල ද ආත්මය ගැන ස`දහන් වේ. අවසන් හුස්මපොද පිටවීමත් සම`ග ආත්මය පිටවන බව එහි දැක්වේ. විශාලතුවාල වලින් ද ආත්මය පිටවන බවත් ආත්මය සුළ`ගටත් වඩා සැහැල්ලූ වන අතර මරණින් පසු පාතාලයට (හෙසීස්* යන බව එහි ස`දහන් වේ. ග‍්‍රීක දර්ශනයේ මුලිකය වන්නේ තේල්ස්ය (ක‍්‍රි.පූ 624 -545* ‘‘තෙල්ස් ඉතා දියුණු දර්ශනයක් ඉදිරිපත් කළේ නැත. ඔහු දාර්ශනික ඉතිහාසයෙහි වැදගත්වන්නේ දෙවිවරුන් හා මිථ්‍යා මත සිය දාර්ශනික සිතුවිලිවලින් සම්පූර්ණයෙන් ම බැහැර කළ නිසාය’’ .මිලේසියානු ගුරු කුලයට අයත් ඔහු ජලය සියල්ලක්ම තනන ප‍්‍රකෘති ද්‍රව්‍යය යැයි ද යකඩ චලනය කරන බැවින් චුම්භකයට ආත්මයක් ඇතැයි ද සියලූ දෙයක්ම දෙවියන්ගෙන් පිරි ඇතැයි ඔහු කිවේය. මෙහි දෙවියන් යනු ජලයයි . මොහු විශ්වව්‍යාපී ආත්මයක් හදුන්වා දුන් බවත් ලොව සියලූ දෙයකම ආත්මය අන්තර්ගතවන බව ඔහු පෙන්වා දී ඇත. ලොව සියළුමදෙය එක් මූල ධාතුවකින් සෑදී ඇතිබව ඔහු පෙන්වා දී ඇත. මෙම යුගයෙහි දෙවැනි දාර්ශනික නම් ඇනෙක්සිමැන්ඩර් (ක‍්‍රි.පූ. 624 - 545* වේ. මොහු සියලූම ද්‍රව්‍ය එකම මූල ධාතුවකින් ප‍්‍රභවකොට ඇතිබව දක්වයි. ආර්ද්‍රවතාව සූර්ය රශ්මියෙන් වාෂ්පවී යත්ම එම ධාතුවෙන් සජිවි සත්තු ඇති වූ බවත් සියලූ සතුන් මත්සයන්ගෙන් පැවත ආවේය යයි ඔහු ස`දහන් කරයි . බටහිර ලෝකයට ප‍්‍රථමයෙන්ම පරිණාමවාදය මොහු හදුන්වා දුන් බව බොහෝ උගතුන් පිළිගනි. මිලේසියානු ගුරු කුලයට අයත් අනෙක් දාර්ශනිකයා වන්නේ ඇනෙක්සිමීනිස් (ක‍්‍රි.පූ. 580 - 500* ය. මොහු මූලික පදාර්ථය ලෙස වායුව දක්වා ඇත. ආත්මය යනු වාතයයි. අග්නිය විරලීකෘත වාතයැයි ද ඝනීභූත වූ විට වාතය ජලය බවට පත්ව යළි තවදුරටත් සනීභූත වුවහොත් පඨවි බවටත් අවසානයේ පාෂාණ බවටත් පත්වන බව ඔහු ස`දහන් කරයි. මින්පසු පෛතගොරස් (ක‍්‍රි.පූ.570 - 495* ඉදිරිපත් කළ අදහස් වැදගත් වේ. සියල්ල බිහි වන්නේ ඒකාග‍්‍රතාවය නිසා වේ. එම ඒකාග‍්‍රතාවය හදුන්වන ලද්දේ ‘‘දෙවියන්’’ නමිනි. ආත්මය ඒකාග‍්‍රතාවෙන් බිදී ආ කොටස් වන අතර මරණින් පසු ශරීරය විනාශ වන අතර ආත්මය ආත්මය අමරණීය වන බව මොහුගේ මතයයි. සසරින් මිදීම ස`දහා ගැටලූ ජ්‍යාමිතික විද්‍යාව, තාරකා ශාස්ත‍්‍රය හැදෑරීම වැනි මානසික අභ්‍යාසවල යෙදීම මොහු අවධාරණය කළේය. මරණින් මතු ආත්මය වෙනත් සත්වයෙකු ස්වරූපයෙන් උපදින බව මොහු විශ්වාස කළේය. බල්ලෙකුට ගසන හඩක් ඇසී ඔහු ‘‘එපා ඔහුට ගසන්නට බල්ලාගේ හැඞීමෙන් මට ඇසෙන්නේ මිත‍්‍රයෙකුගේ කට හඩයි’’ යනුවෙන් ප‍්‍රකාශ කර ඇත. ලෞකික ආශාවන්ට වහල් නොවී සිටීමෙන් සුගතිගාමී විය හැකි බව ඔහු පවසයි. සෙනොෆැනිස් (ක‍්‍රි.පූ. 576* දෙවියන් විවේචනය කළ අතර සමාජයේ දුර්වලකම් උපහාසාත්මකව විවේචනය කරයි. මොහු අයත් විය යුත්තේ දාර්ශනික ඉතිහාසයට නොව ආගමික ඉතිහාසයට බව ස්ටේස් පවසයි . මොහු ඉදිරිපත් කළ තර්ක වලින් බුද්ධිය හා භක්තිය අතර ඝට්ටනටය පැහැදිලි වේ. මොහු ආගම (විශේෂයෙන් ඔලිම්පියානු ආගම* විවේචනය කළේ ඔහුගේ නව ආගමික අදහස් හදුන්වාදීමේ අරමුණින්ය . නමුත් ඔහුගේ ආගමික මත විවේචනයේ අතුරුඵලයක් බව ෆී‍්‍රමන් කියයි . ක‍්‍රි.පූ. 535 - 430 පමණ වාසය කළ හෙරක්ලීටස්ගේ දර්ශනයට න්‍යායයන් කිහිපයක් ඇතුළත් වේ. මුලධාතුව අග්නිය වීම, සියලූ දෙය අනිත්‍යබව හා සෑම දෙයම සෑම විට වෙනස්වන බව, පැවැත්මක් ඇත්වන්නේ විරුද්ධ යුගලයන් අතර තිබෙන අරගලය හා සබ`දතාව හේතුවෙන් හා ‘‘වචනය’’ නොහොත් නම් ධම_තාව මත විශ්වයෙහි සියලූ දෙය සිදුවේය යන විශ්වාසය යන න්‍යායයන් වේ. තෙජෝ, ධාතුව මූල ධාතුව වශයෙන් හා ආත්මය අග්නියේ හා ජලයේ මිශ‍්‍රණයක් බවත් හොද ආත්ම ශුෂ්ක ආත්ම බවත් ප‍්‍රීතිමත් ආත්ම ආර්ද්‍රසහිත ආත්ම බව මොහු දක්වයි. ලොව සෑම විටම සියල්ල වෙනස් වන බැවින් ලොවෙහි සත්‍යය පැවතිය නොහැකි බව පාමිනෛඩිස් (ක‍්‍රි.පූ. 515 - 450* පවසයි. මොහුගේ දර්ශනයෙහි තීරණාත්මක සාධකය බුද්ධියයි. බුද්ධියට පැවැත්ම ග‍්‍රහණය කරගත හැකිය. නොපැවැත්ම එසේ කළ නොහැකි බව පවසයි. එකම සැබැ තත්වය නම් බෙදිය නොහැකි අනන්ත වු එකත්වයයි. මින් පසුව වැදගත්වන ඇනැක්සිගොරස් (ක‍්‍රි.පූ. 500 - 428* සතර මහා භූතයන් පිළිබ`ද ස`දහන් කරයි. ප‍්‍රාණය සහිත සියළු දෙයෙහි මනස ආධිපත්‍යය දරයි. එසේම එය අනන්ත වේ. මොහු අදේවවාදියෙකු බවට උගතුන් විශ්වාස කරයි. ඇතීතියානුවන්ට දර්ශනය ගෙන ආ ප‍්‍රථමයා ලෙස සළකනු ලැබේ. සොක‍්‍රටීස්ට මොහුගේ අභාසය පැහැදිලිව ලැබී ඇත . එම්පිඩොක්ලීස් (ක‍්‍රි.පූ. 495 - 435* නමැති දාර්ශනිකයා තමා දෙවියෙකුයි පවසයි. තමා තුළ උපතින්ම තිබෙන දේවත්වය වර්ධනය කර ගැනීමේ සම්පූර්ණ වගකීම ඇත්තේ මනුෂ්‍යා අතෙහි බව මොහු දක්වයි . කේන්ද්‍රෙපසාරී බලය පිළිබ`දව ඔහු සොයා ගත්තේය. මෙම කාලයෙු ග‍්‍රීසියේ විද්‍යාත්මක උනන්දුවක් පැවතිසේය. ආලය, කලහය හා මූලධාතු හතර (සතර මහාභූතයන්* සදාකාලික වන බව මොහු දක්වයි. දෙවියන් හා එක්වීමෙන් ආත්මභාව කිහිපයන් පාපයෙන් වළකින අය වන්නට හැකි බව එම්පිඩොක්ලීස් ප‍්‍රකාශ කරයි. ක‍්‍රි.පූ. 490 - 430 අතර කාලයේ විසූ සීනො ස්ටොයිකවායේ් ආදි කතෘ විය. ලෞකික ආශාවන් අනොන්‍ය වශයෙන් යහපත් වන්නේ යම් කෙනෙක් විසින් තවත් කෙනෙකුගේ ආශාවන් හැකිතාක් දුරට අවම කළහොත් පමණක් බව ප‍්‍රකාශ කරයි. ආත්මය භෞතික අග්නියේන් සෑදුනේ යැයි ද කියයි. දේවධම_ය හා අචාරධම_ පිළිබ`දව මොහු ස`දහන් කර ඇත. ක‍්‍රි.පූ. 460 - 360 පමණ කාලය දක්වා ජීවත් වූ ඩිමොක‍්‍රීටස්ගේ මතයට අනුව විශ්වය යථාර්තමය වශයෙන් පරමාණු හා හිස් ස්වභාවයෙන් සමන්විත වේ . ්එදපි යන ග‍්‍රීක නාමික පරමාණුව කැපිය නොහැකිය. පරමාණුව ගෝලාකාර පරමාණුව හා ඝනත්වයේ පරමාණු වශයෙන් කොටස් දෙකකට අයත්වේ. ගෝලාකාර පරමාණු ගින්න, ගල් වැනි දේවල් වල පමණි. ඝනත්වයේ පරමාණු ජලය වැනි ද්‍රව්‍යයන් වල අන්තර්ගත වේ. මීට අමතරව ක‍්‍රි.පූ. 300 ඇලෙක්සැන්ඩියාවේ වාසය කළ යුක්ලිඩි ග‍්‍රීක ගණිතඥයෙකු ලෙසින් ප‍්‍රකටය. ඔහුගේ ජ්‍යාමිතික ක‍්‍රමවේදය ස්වසිද්ධමය ක‍්‍රමය පිළිබ`ද දාර්ශනික චින්තනයට පදනම සැකසීම ස`දහා බෙහෙවින් ඉවහල් වී ඇත . සිසෙරෝ (ක‍්‍රි.පූ. 106 - 143* දාර්ශණික ගිවිසුම් ද දේව ස්වභාවය පිළිබ`ද රචනාවන්ද කාර්යභාරය පිළිබ`ද ලේඛනයන් රචනා කර තිබේ. ක‍්‍රි.පූ. 60 දී පමණ විසූ ඇන්ඩ්‍රොනිකස් ග‍්‍රීක දාර්ශනිකයෙක් වන අතර ඇරිස්ටොටල්ගේ න්‍යායාත්මක සංකල්ප එක්කොට සංස්කරණය කරන ලදී. සොක‍්‍රටීස්, ප්ලේටො හා ඇරිස්ටොටල් පූව_ යුගයේ සිට ශ්‍රෙෂ්ඨ දාර්ශනිකයෙක් ලෙස සොක‍්‍රටීස් (ක‍්‍රි.පූ. 470 - 399* හැදින්විය හැකිය. සොක‍්‍රටීස් පුනරුත්පත්තිය දැඩිව විශ්වාස කළේය. ශරීරය හා ඉන්ද්‍රයන් බුද්ධිය ලබා ගැනීමට ඇතිවන බාදාවන් අතර ආත්මය ඒවායින් නිදහස් වන තරමට යථාර්ථය හා ඥානය කරා ලගාවන බව ඔහු ප‍්‍රකාශ කළේය. මොහුගේ දර්ශනයට ඔර්ෆික් හා පෛතගොරියානු විශ්වාසයන් තුළින් බලපෑමක් ලබා ඇත . ආත්මය අමරණීය වන අතර ඥාණය නම් සද්ගුණය ද සද්ගුණය නම් ඥාණය වේ යැයි සොක‍්‍රටීස් පවසයි. ආත්මය පිළිබ`ද අදහස් දැක්වූ ශ්‍රේෂ්ඨ දාර්ශනිකයා වන්නේ සොක‍්‍රටීස්ය. ඔහු මරණයට බිය නොවන අතර එය ව්‍යවහාරික ජිවිතයෙන්ම ඔප්පු කළේය. ආත්ම ප‍්‍රපංච ලෝකයට පැමිණීමට පෙර ආකෘති ලෝකයතුළ සැරිසරයි. තවද ෆිඩෝ නම් සංවාදයෙහි දක්වන පරිදි සැළකිලිමත්විය යුත්තේ ආත්මය ගැන මිස ශරීරය ගැන නොවන බව දක්වා ඇත. මොලොව තිබෙන සෑම දෙයකම ආකෘතිමය ස්වරූපයක් දැක්වු මොහු යහපතෙහි ආකෘතිය හැදෑරීමෙන් ආත්මය පූර්ණ බවට පත්වන තුරු පුනරුත්පත්තිය වන බව පවසයි . ඔහු අනුන් ලවා සත්‍යය බිහිකරවන වින්්නඔුවක් බව පවසා ඇත. පෛතගරස් හා සොක‍්‍රටීස් හරහා ප්ලේටෝ (ක‍්‍රි.පූ. 428 - 447* ඔර්ෆියස්ගේ ආත්මවාදී අදහස් පැමිණ තිබේ. පුද්ගල ආත්මය හා ජගදාත්මය ලෙස ආත්ම 2ක් ඇත. ලෝකය පාලනය කරන්නේ ජගදාත්මයයි. බාහිර ලොකයේ සුළං, භූමිකම්පා වැනි දේ ජගදාත්මය නිසා සිදුවේ. මිනිස් සිරුරේ විවිධ පාලනයන් සිදු කර නිනේ ආත්මයයි. අපට ලැබී ඇති ආත්ම ඊට පෙර තිබුණේ ‘‘ආධ්‍යාත්මික ලෝකයේ’’ ය. එම ආත්ම අපට ලැබුණු විට අප දුක් විදි පුද්ගල ආත්මයට විචාර ශීලී හැකියාව පවතී. මෙය අමරණීය වේ. මෙම කොටසට පෙර උපත් සිහි කිරීමේ හැකියාව ඇත. උපත් සිහිකිරීමේ හැකියාව ඇති ආත්ම නැවත ආත්මික ලෝකයේ උපදී. ආත්මයේ විචාරශීලී කොටස හිස තුළ පවති. ආත්මයේ අනෙක් කොටස වන්නේ උසස් කොටස (පපුව තුළ* පවතින අතර පහත් කොටස වන්නේ පපුවෙන් පහළ කොටසයි. ප්ලේටො දර්ශනයේ දියුණුවට විශාල සේවයක් කළේ ඇකඩමිය නමින් විද්‍යාලයක් ආර්ම්භ කරමිනි. එහි දර්ශන, ගණිතය, සරඹ යන විෂයන් උගන්්වන ලදී. සොක‍්‍රටීස් මෙන් මොහුද ආකෘති ගැන ස`දහන් කළ අතර ආකෘති මනසින් ග‍්‍රහනය කළ යුතු අතර අමරණීය වන බවක් එය කාලයේ බැමි කරණයද කරයි යැයි ඔහු ස`දහන් කරයි . ක‍්‍රි.පූ. 384-322 දක්වා විසූ ඇරිස්ටෝටල් ද ශ්‍රේෂ්ඨ දාර්ශනිකයෙකි. ස්වභාවික ශරීරයක ඇති ජීවී අන්තර්ගතය (ධබ එයැ ීදමක* නම් කෘතිය තුළින් ප්ලේටෝගේ දර්ශනය විවේචනය කරයි. එහිදී ප්ලේටෝගේ ආත්මය හා ශරීරය බෙදීමද ලෝකය ආකෘති ලෙස බෙදීමද මොහු විවේචනය කරයි. පෛතගරස් හා පෛතගෝරියානුවාදීන්ගේ ද්වෛතවාදය ඇරිස්ටෝටල් ප‍්‍රතික්‍ෂේප කර ඇත. ශරීරය හා ආත්මය එකක් බව ඇරිස්ටෝටල් ප‍්‍රකාශ කළේය. මොහු ආත්මයේ ආකෘතිය ලෙස විග‍්‍රහ කරන්නේ මෙසේය. මනුෂ්‍ය ආත්මයේ ඇති සබුද්ධික පාර්ශවය ආත්මය වේ යනුවෙන් ඇරස්ටෝටල් පවසයි. අභිපේ‍්‍රරණය යනුවෙන් තවත් අදහසක් ඉදිරිපත් කරයි. සතුන්ට කෘත්‍යයක් හා විඳීමක් ලබාදෙන්නේ අභිපේ‍්‍රරණය තුළිනි. සතුන් හා මිනිසුන් මෙය කරණකොට ගෙන වෙන් වේ. සතුන් සලකනුයේ වර්තමාන තෘප්තිය පමණි. මිනිසුන්ට අසිය නමින් මනෝ රසයක් ඇත. ආත්මය අවිනාශිය හා අමරණීය හා අවිනාශී වන ජීවයේ මූලධර්මය බව ඔහු දක්වයි . ඇරිස්ටෝටල් ආත්මය අමරණ්ීය හා අවිනාශි වන බවත් එය ජීවයේ මූලධර්මය වන බව පැවසුවේය. සත්ව ආත්මය සංවේදනීය නිසා චිත්තවේගානුකූලව ක‍්‍රියාකරන අතර මිනිසුන් තර්කානුකූලව ක‍්‍රියා කරන බව පෙන්වා දුන්නේය. ඇරිස්ටෝටල් ඇලෙක්සැන්ඩර් අධිරාජ්‍යාගේ පෞද්ගලික ගුරුවරයාද විය. තර්කශාස්ත‍්‍රයට පාරසැකසූ හෙතෙම පාරභෞතිකවාදය ආචාර ධර්මය, මානෝ විද්‍යාව, බල විද්‍යාව, ජීව විද්‍යාව හා දේශපාලන විද්‍යාව යන ක්‍ෂේත‍්‍රවල පර්යේෂණ සිදු කර තිබේ. පයිතගරස්ගේ අනුගාමිකයෙකු වූ හිප්‍රොක‍්‍රටීස් (ක‍්‍රි.පූ 460-371* මනසෙහි ප‍්‍රතිකාර අංශය වර්ධනය කළේය. මිනිසුන්ගේ මානසික රෝගයන්ට හේතුව අදෘශ්‍යමාන බලවේගයන් නිසා නොව මිනිස් ආත්මයේ නැතහොත් විඥානයේ ක‍්‍රියාකාරිත්වයක දෝෂයක් බව පැහැදිලි කළේය. එය පෝෂ්‍යදායී ආහාර ව්‍යායාම, සංගීතය හා විවේකය වැනි ප‍්‍රතිකාර මගින් එම දෝෂය නිවැරදි හැකි බව දක්වා තිබේ. මොහුගේ මෙම විග‍්‍රහ කිරීම පසුකාලීන දාර්ශනිකයන්ට හා වෛද්‍යවරුන්ට වැදගත් උක්තයක් විය. මොහුගේ මතය අනුව ඇලෙක්ලේපයඩස් (ක‍්‍රි.පූ 124* සීසරෝඇරේටස්, ඇරේටස් හා ගැලන් වැන්නන් අදහස් දක්වා හිප්‍රොක‍්‍රටීස්ගේ මතය තහවුරු කර ඇත . මෙම ග‍්‍රීක යුගයේ දාර්ශනිකයන් ලෝකය පිළිබඳ කරුණු දැකීමේදී ගූඪ හා මිථ්‍යා විශ්වාස බැහැර කිරීමක් විශ්ව සම්භවය පිළිබඳ අදහස් දක්වීමත් භෞතිකමය නිරාකරණයන් වෙත යොමුවීම, ප‍්‍රපංච ලෝකයේ ක‍්‍රියාකාරිත්වය තේරුම් ගැනීමට උත්සහ කිරීම හා ග‍්‍රහතාරකාවන්ගේ චලනය පෘථුවියට කරන බලපෑම අවබෝධ කර ගැනීමට උත්සහ කිරීම වැදගත් වේ. බර්ටන් රසල් හා රොජර්ස් පවසන පරිදි මෙම යුගය කරුණු දෙකක් මත විද්‍යාත්මක දාර්ශනිකයන්ගේ යුගය වන බවයි. එනම් අවිද්‍යමාන බලවේගවලින් සිදුවන දේ පිළිබඳ ප‍්‍රථම වරට ඇති කළ සැකය ඒ ගැන නිරාකරණ සැපයීමට භෞතික කරුණු යොදා ගැනීම පෙන්වා දිය හැකිය. ඒ අනුව මෙම දාර්ශනිකයන් ලබාදුන් දායකත්වය නූතනය දක්වා අඛණ්ඩව දිවයයි. මධ්‍යතන යුගය මධ්‍යතන යුගයේ ආරම්භය හා ලක්‍ෂණ ක‍්‍රි.ව. පස්වන සියවසේදී රෝම අධිරාජ්‍යය බිඳ වැටීම සිදුවිය. මෙය පුරාණ ග‍්‍රීක යුගයේ අවසානය හා මධ්‍යතන යුගයේ ආරම්භය විය. ඇරිස්ටෝටල්ගෙන් පසුව මධ්‍යතන යුගය දක්වා දිවෙන කාලය හෙලනිත යුගය ලෙස හැඳින්වේ. ග‍්‍රීක යුගයේ වහල් හිමියන් හා වහලූන් සමාජයේ ප‍්‍රධාන වර්ගීකරණය වූ අතර මධ්‍යතන යුගයේ රදළයන් හා ප‍්‍රවේණී දාසයන් අතර එම ආර්ථිකය මත පදනම් වූ බෙදීම දකිනු ලැබුණි. මෙම යුගයේදී සාමාජීය හා ආර්ථික දේශපාලන, සංස්කෘතික යන සෑම ක්‍ෂේත‍්‍රයන් කෙරෙහිම ක‍්‍රිස්තියානි ආගම බලය පතුරුවා හැරිය. ක‍්‍රිස්තියානි ආගමෙම යුගයේ බටහිර ව්‍යාප්ත වූ අතර දර්ශනය මෙක පල්ලියේ දර්ශනය විය . දර්ශනය ක‍්‍රිස්තියානි පූජක පක්‍ෂය සතු වූ අතර දර්ශනය ඇත්තේ ක‍්‍රිස්තියානි දෘෂ්ටි කෝණයෙනි . මෙම යුගයේ බුද්ධියට වඩා භක්තියට තැන දී ඇත. මධ්‍යතන යුගය අඳුරු යුගයක් වන්නේ මිනිසාට සත්‍ය අසත්‍ය දැන ගැනීමේ මිනිසාට තිබූ අයිතිය තහනම් කිරීමයි . බාහිරත්වය ප‍්‍රතික්‍ෂේප කර ආත්මයේ අභ්‍යන්තර ස්වරූපය යථාතත්වයට පත්කිරීමට මෙම යුගයේ තැත් කර තිබේ මෙම යුගයේ කතෝලික සභාව ප‍්‍රබල වූ අතර සියළුම රජවරුන්ද අවසානයේ මෙම සභාවේ මතවලට යටත් වූයේ ඔවුන් ද දේවත්වය පිළිගත් හෙයිනි. මෙම යුගය තුළදී මුස්ලිම් දහමේ උනුසුම් බව යුරෝපයට දැනෙනු අතර මුස්ලිම්වරුන් ජෙරුසලම අත්පත් කර ගැනීම නිසා කුරුස යුද්ධ නිසා මෙම යුගය කලබලකාරී ස්වරූපයක් ගනී. මෙම යුගයේ ග‍්‍රීක යුගයේ ප‍්‍රතික්ෂේප වූ මායා කර්ම හා යක්‍ෂ යන සංකල්පය පැමිණීමෙන් ආත්මය සම්බන්ධව යථාර්ථ දර්ශනයන් ඇති නොවීමට හේතුවක් විය. මධ්‍යතන යුගයේ දාර්ශනිකයින් මෙම යුගයේ ප‍්‍රථම දාර්ශනිකයා ලෙස ශාන්ත ඔගස්ටින් (ක‍්‍රි.ව. 354-430* වැදගත් වේ. මොහු ඉන්‍ද්‍රීය සංවේදන පද්ධතියේ ක‍්‍රියාකාරිත්වය හා ප‍්‍රජානනයේ ක‍්‍රියාකාරිත්වය පිළිබඳ පැහැදිලි කළේය. ශාරීරික පැවතීමට උපකාර වන ප‍්‍රාථමික ආයතනයක් වන ඉන්‍ද්‍රීය සංවේදනය උත්තරීතර නොවන අතර මෙය පමණක් ගෙන සතුන් හා සංසන්දනය කළහොත් ලොකු වෙනසක් නැති බව පෙන්වා දුන්නේය. මිනිසා හා සතුන් අතර වෙනසක් පවතින්නේ ප‍්‍රජානනය නම් ආයතනය නිසා වෙති. එයට මිනිස් බුද්ධිය, තර්කනය, ස්මෘතිය හා ස්වච්ඡුන්දතාව යන අංග අයත් වේ. මෙම ප‍්‍රජානනය නිසා ඉන්‍ද්‍රිය සංවේදනය ඉක්මවූ අභ්‍යන්තර ඥානයක් (ෂබඑැර-ණබදඅකැාටැ* ලබාගත හැකිය. ඒ මගින් ඉන්‍ද්‍රීය මායාවන්ගෙන් හා ඉන්‍ද්‍රිය වහල්වීමෙන් මිදිය හැකි බවත් දක්වයි. අභ්‍යන්තර ඥානයේ වැදගත්කම ස්වයං විඥානයයි. විඥානය හේතුවෙන් මිනිසාට ස්වච්ඡුන්දතාවය හා ආත්ම විමුක්තිය ඇති කර ගත හැකි බව පෙන්වා දුන්නේය . ක‍්‍රි.ව. 980-1037 කාලයේ සිටි අරාබි දාර්ශනික අබු-අලි-පුන්සා (ඉබන්සිනා* ආත්මය පිළිබඳ අදහස් ඉදිරිපත් කර තිබේ. ඔහු ඇරස්ටෝටල්ට අනුව යමින් ශාඛමය ආත්මයක් හා සත්වමය ආත්මයක් ඇති බව දක්වා තිබේ. ආත්මය සහ ශරීරය පිළිබඳ ඇති සම්බන්ධය මොහු දක්වා ඇත. මොහුට අනුව ආත්මය මෙසේ බෙදා දක්වයි. ප‍්‍රතිනිෂ්පාදනය තාර්කික අත්මය ධ්‍යානශීලී බව ශාකමය ආත්මය වර්ධනය :ඍ්එසදබ්ක ිදඅ* ප‍්‍රායොගික බුද්ධිය පෝෂණය කාමුක ආශාව ආශාව කිපීමේ ආශාව ආශාව මතකය තක්සේරු මතකය අභ්‍යන්තර සංවේද පරිකල්පනය සංවේදනාත්මක ආත්මය චිත්ත රූප සාමාන්‍ය දැනීම දෘෂ්ටිය බාහිර සංවේදනය ඇසීම ස්පර්ශය රසය සුව`ද ක‍්‍රි.ව. 1126-98 දක්වා සිටි අරාබි දාර්ශනික ඉබන් රෂිද් වැදගත් වේ. දාර්ශනිකයෙකු වශයෙන් ඇරිස්ටෝටලියානු ආකාරයෙන් මොහුගේ දර්ශනය ඉදිරිපත් කරයි. මොහුගේ කෘති ලතින් බසට පෙරළීමෙන් පසු මොහුගේ බලපෑම ස්කොලාස්ටීක්වරුන්ට හා වෘත්තීය නොවූ නිදහස් චින්තකයන්ට විශාල වශයෙන් බලපා ඇත . ඇක්වයිනාස් (ක‍්‍රි.ව. 1225-1274* ඔගස්ටීන්ගේ ඉගැන්වීම් තවදුරටත් සංවර්ධනය කළේය. ඔගස්ටීන්ගේ ඉන්‍ද්‍රීය සංවේදනය හා ප‍්‍රජානනය පිළිගත් මොහු ඉන්‍ද්‍රීය සංවේදන පද්ධතිය ක‍්‍රියාත්මක කරන්නේ ප‍්‍රජානන පද්ධතිය බව පැවසුවේය. මිනිස් ප‍්‍රජානන පද්ධතිය චාලක (ඛදජදපදඑසදබ* අංශය, අභිරුචි (්චැඑසජ* අංශය, ප‍්‍රජානන අංශය හා ස්වච්ඡුන්දතා අංශය යන අංශ හතරෙන් සමන්විත බව ඔහු පැවසුවේය . මොහු ඇරිස්ටෝටලියානු දර්ශනය උපයෝගී කර ගනිමින් දෙවියන් සඳහා වූ භක්තිය සාධාරණීකරණය කිරීමට වැර දරා ඇත. ශාඛවලටද ආත්මයක් ඇති බව මොහු දක්වයි. මොහුගේ සංකල්පය අවසානයේදී දෙවියන් හා සම්බන්ධ වේ. ඉබන්සිනාගේ ආත්මයට සමාන බෙදීමක් මොහු දක්වා ඇත. මිට අමතරව මෙම යුගයේ සිටි බොතියස්, ඇන්සේලම්, අබෙලාච්, අවුරෝස්, මෛමොනිඩස් වැනි චින්තකයන්ටද දාර්ශනික වශයෙන් වැදගත් වේ. මධ්‍යතන යුගය නූතන යුගයට පරිවර්තනය වීම හා විද්‍යාත්මක චින්තනය යුරෝපය මධ්‍යකාලීන යුගයෙන් නූතන යුගය අවතීර්ණ වීමට පටන් ගන්නේ ක‍්‍රි.ව. 12-13 සියවස්වලින් පසුවය. ඒ සඳහා ප‍්‍රාදේශීය රදළයන් බලවත් වීම, කුරුස යුද්ධ, මධ්‍යම පන්තියේ වර්ධනය, ආගමික ප‍්‍රතිසංස්කරණ, විද්‍යාත්මක චින්තනයේ ප‍්‍රබෝධය කාර්මික විප්ලවය, බුද්ධි ප‍්‍රබෝධය වැඩවසම් ක‍්‍රමය බිඳවැටීම ආදී කරුණු හේතු විය. කුරුස යුද්ධ නිසා සමාජය පීඩා පත්විය. මෙහි ප‍්‍රතිඵලයක් වූයේ මධ්‍යකාලීන යුගය ප‍්‍රධාන ක‍්‍රියාවලින් හතරක් ඔස්සේ සංවර්ධනයට පත්වීමය. එනම් පුනරුදය, කාර්මික විප්ලවය, බුද්ධි ප‍්‍රබෝධය හා ධනවාදයයි. පුනරුදය ක‍්‍රි.ව. 453 දී ඔටොමන් තුර්කිවරු කොන්ස්තන්තිනෝපලය ආක‍්‍රමණය කිරීම පුනරුදය ඇතිවීමට ප‍්‍රධාන හේතුව වේ. මේ නිසා එහි සිටි ප‍්‍රංශ, ලතින්, ස්පාඤ්ඤ උගතුන් අරාබියට ගොස් පල්ලියට විරුද්ධව කටයුත කළහ. මෙහිදී ඉරාස්මස්, මෑකියාවලි, ලියනාඩෝ ඩාවින්චි, ජොහැන්නස් කේප්ලර් කොපර්නිකස්, ගැලීලියෝ ගැලිලි, නිවුටන්, රෆායල් වැන්නන් ප‍්‍රධාන වෙයි. මෙකල අන්වීක්‍ෂය, දුරේක්‍ෂය, වායු පීඩන මානය, ඔරලෝසුව වැනි විද්‍යාත්මක සොයාගැනීම් කළේය. රුධිර සංසරණය, ශුක‍්‍රාණු, බැක්ටීරියා ආදියද ශුද්ධ ගණිතය, ලඝුගණක, ජ්‍යාමිතිය, අවකලනය, අග‍්‍රකලනය ආදිය ද සොයාගන්නා ලදි . මේ අනුව කාර්මික විප්ලවයට පසුබිම සකස් විය. පුනරුද සමයේ ඉස්මතු වූ මනව වාදය, ආගමික ප‍්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපාරය විද්‍යාත්මක චින්තනයේ ප‍්‍රබෝධය, බුද්ධි ප‍්‍රබෝධටය මනෝ විද්‍යාවේ ස්වභාවය සකස් වීමෙහිලා උපස්ථම්භක වී ඇත. වෙඩිබෙහෙත්, තුවක්කුව මෙම කාලයේ සොයාගත් අතර මීට මුලින් සොයාගත් මුද්‍රණ ශිල්පය මගින් විද්‍යාත්මක චින්තනයේ ප‍්‍රබෝධයද ශාස්ත‍්‍රවල සීඝ‍්‍ර දියුණුවක් ඇතිවිය. විද්‍යාත්මක පිබිදීම කොපනීකස්, ගැලීලියෝ්, හාර්ඞ්වි, ඬේකාට් යනාදීන්ගේ තීක්‍ෂණ බුද්ධිය මූලික කරගනෙ පිබිදුණි . ‘‘සොබා දහමත් සොබාදහමේ නීතියෙන් සැඟවුම්ගෙන සිටියේය. දෙවියන් වහන්සේ නිවුටන්ට නිදහසේ ඉන්නට කරුණු කී කළ සියල්ල ආලෝක වූයේය’’ විද්‍යාත්මක දියුණුව නිසා පල්ලියේ පසුබෑම මෙයින් පැහැදිලි වේ. පුනරුද සමයේ මිනිස් සිත් ආචාරවාදී දර්ශන හා පැවැති පාලනය සමගත් බුද්ධිමය වූත් සාදාචාරමය වූත් දේශපාලන නීති සම්බන්ධයෙනුත් කරුණු සමඟ සම්මිශ‍්‍රණය වී පැවැතිනි . කාර්මික විපිලවය හා බුද්ධි ප‍්‍රබෝධය බුද්ධි ප‍්‍රබෝධයේ ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙන් කාර්මික විප්ලවය ඇති විය. නූල්කටින යන්ත‍්‍රය, වාෂ්ප එන්ජිම, ගල් අඟුරු වැනි දෑ සොයාගෙන කර්මාන්ත ශාලා බිහිවීම සමඟ සමාජ පන්ති ක‍්‍රමය බිඳ වැටීය. නාගරීකරණය හා මුඩුක්කු සංස්කෘතිය ඇති විය. ධනපති පන්තිය, මධ්‍යම පන්තිය, කම්කරු පන්තිය වශයෙන් සමාජ ස්ථර ඇතිවිය. බුද්ධි ප‍්‍රබෝධයේ මූලිකයා වන්නේ ඬේකාට්ය. එමානුවල් කාන්ට් බුද්ධි ප‍්‍රබෝධයේ දාර්ශනිකයා ලෙස පිළිගැනේ. ඬේකාට් ඇති කළ හේතුවාදයෙන් මිදීමට පසුව සිටි දාර්ශනිකයන්ට නොහැකි විය. ඬේකාට්, ලොක්, නිවුටන් බුද්ධි ප‍්‍රබෝධයේ පුරෝගාමීන්ය. බුද්ධි ප‍්‍රබෝධයේ අදහස් ප‍්‍රංශ දේශපාලන අරගලයක් වශයෙන් ඉදිරිපත් විය. ප‍්‍රංශයේ බුද්ධි ප‍්‍රබෝධය දාර්ශනිකයන් ලෙස රූසෝ, වෝලටෙයාර්, මොන්ටෙස්ක්‍යු වැදගත් වේ. නිවුටොනියානු විද්‍යාවත්, ඒ විද්‍යාව තහවුරු කිරීමට දාර්ශනිකව මෙහෙයවූ කාටිසියානු දර්ශනය බුද්ධි ප‍්‍රබෝධයේ අග‍්‍රඵලයයි. තවද සම්පරීක්‍ෂණ හා නිරීක්‍ෂණ මගින් විද්‍යාත්මක අධ්‍යයනය කිරීමට පටන් ගැනීම තුලින් දර්ශනය විෂය පථය ඉතා ශීඝ‍්‍රයෙන් දියුණු විය. පූර්ව නූතන යුගය නූතන යුගය ලෙස හඳුන්වන්නේ ක‍්‍රි.ව. 15 සිට 19 වන ශතවර්ෂ අතර කාලපරිච්ෙඡ්දයයි. මේ යුගයේදී මනෝවිද්‍යාවේ ශීඝ‍්‍ර දියුණුවක් ඇති විය . සෑම අංශයකම නවීකරණයක් සිදුවූ අතර දාර්ශනිකයන් ප‍්‍රධාන අරමුණු වූයේ මිනිස් ඥානය පිළිබඳ තොරතුරු දර්ශනය මගින් ඉදිරිපත් කිරීමයි. මෙකල පැවති ප‍්‍රධාන දාර්ශනික මතවාද ලෙස බුද්ධිවාදය:ර්එසදබ්කසිප*ල අනුභූතිවාදය :ැපචසරසජසිපල විඥානවාදය හැඳින්විය හැකිය. ක‍්‍රි.ව. 5 වන සියවසේ විසූ බේකන් නවීන විද්‍යාවේ ප‍්‍රථම විධික‍්‍රමවාදියා වේ. දාර්ශනිකයෙකු, තර්ක ශාස්ත‍්‍රඥයෙකු වූ බේකන් ඥානය ලබා ගැනීමට සම්පරීක්‍ෂණ උපයෝගී කරගත යුතු බව කීවේය. දුරදක්න, ධාවනය වන රථ, ගුවන්යානා ද නිපදවිය හැකි බව හේ කීවේය . ජීවිතය අමරණීය වන අමෘතය සෙවීමට ඔහු උත්සාහ ගත්තේය . ශාස්ත‍්‍රඥයා මකුළුවෙකු වැනි යැයිද ශිල්පියෝ කුහුඹුවෝ වැනි යැයි ස්වභාවධම_ය හදාරන්නා මීමැස්සෙකු මෙනැයි ඔහු සඳහන් කරයි . රෙනේ ඩෙකාට් (ක‍්‍රි.ව. 1596-1650* නූතන දාර්ශනික මනෝවිද්‍යාවේ පියා වේ. ඔහු දර්ශනය, විද්‍යාව, ගණිතය පිළිබඳ හසල බුද්ධිමතෙකි. තර්ක බුද්ධිය මගින් ඥානය ලබාගත හැකි බව පිළිගන්නා දාර්ශනික මතවාදය (බුද්ධිවාදය* පිළිගත්තෙකි. අපට සංකල්ප සහජයෙන් ලැබෙන බව මොවුහු පිළිගනිති. ඬේකාට් විසින් ඥානය වෙත ලඟාවීමේ ක‍්‍රමය ලෙස නිගාමිතර්ක ක‍්‍රමය හඳුන්වා දුන්නේය. මොහුගේ දර්ශනයේ සංශය වේ . මොහුට සංශය කළ නොහැකි නියත ප‍්‍රස්තුතය වූයේ ‘‘මම සැක කරමි’’ යන්නයි. යන්ත‍්‍රවාදය හා කායචිත්ත ගැටළුව මගින් නූතන මනෝවිද්‍යාවට ප‍්‍රධාන දායකත්වයක් දුන්නේය. මෙහි දෙවැන්න තුළින් මානසික යථාර්ථය හා භෞතික යථාර්ථය අතර ඇති සම්බන්ධය විමසීමට ලක් කරන ලදුව එය ප්ලේතෝනික දර්ශනය දක්වා දිවයයි. ආනුභූතිමය සංකල්ප හා සහජ සංකල්ප දෙක මිනිස් මනස සංයුක්තව ඇති ප‍්‍රධාන මූලාශ‍්‍ර දෙකක් ගැන සඳහන් කරයි . මනසේ ක‍්‍රියාකාරිත්වයට ද්‍රව්‍යය අවශ්‍ය නොවන අතර ද්‍රව්‍යයේ ක‍්‍රියාකාරිත්වයට මනස අවශ්‍ය වන සඳහන් කරයි. මනස හා ද්‍රව්‍යය ස්වෛරී වස්තූන් ලෙස පවතින අතර මෙය මොහුකේ කාටිසියානු ද්වෛතය යැයි කියයි . මෙයින් ඔහු මනස හා ශරීරය ඊදාහ ්බා ීදමක යැයි වෙන්කර දක්විය. ආවස්ථික චලනය සිදුවන්නේ සරලරේඛීය යැයි දක්වන මාතයද මෙහිදී වැගත් වේ. මෙය තුළින් මනෝවිද්‍යාව විෂයක් වශයෙන් සංවර්ධනය වීමට අවස්ථාව උදාවිය. ආත්මය වෙනුවට මනස යනුවෙන් හඳුන්වා ඇත්තේද ඬේකාට්ය . බෙනඩික්ට් ස්පිනෝසා (ක‍්‍රි.ව. 1632-1677* අතර කාලයේ වාසය කළේය. මොහු ඬේකාට්ගේ ද්වෛතවාදයට වෙනස් වූ මතයක් ඉදිරිපත් කරයි. දෙවියන් වහන්සේ හා ස්වභාවධම_ය ද්වෛතයක් ලෙස ස්පිනෝසා දක්වා ඇත. ඬේකාට්ගේ කායචිත්ත ගැටළුවට විසඳුමක් සෙවීමට මොහු උත්සාහ දරා ඇත. ඬේකාට්ට අනුව යථාර්ථය මනස හා ශරීරය යනුවෙන් කොටස් 2ක් යන්න ස්පිනෝසා ප‍්‍රතික්ෂේප කරයි. ක‍්‍රි.ව. 1646-1716 දක්වා විසූ ලයිබ්නිස් මහාගණිතඥයෙකිි. ඔහුගේ නිපයුම් අතර ගණක යන්ත‍්‍රය, ආක‍්‍රමණ පිළිබඳ ප‍්‍රංශ සැලසුම්, දාර්ශනික ලිපි ඉතා වැදගත් වේ. නිවුටන් හා ලයිබ්නිස් එකවිටම වාගේ කලණය නිපදවන ලද්දේය. ඔහු බර්ලින් නුවර ‘‘විද්‍යාතමක විද්‍යා පීඨය’’ ආරම්භ කිරීමට මූලික වූ බව පෙනේ . යථානුභූතය හා සම්බන්ධ දර්ශනය තනිමාත‍්‍රවාදය නම්වේ . ලයිබ්නීස් එපිනෝසා ඉදිරිපත් කරන අද්වෛතවාදය ගොඩනැගීමට උත්සාහ දැරුවද ඔහු ද්වෛතවාදී අදහස් ඉදිරිපත් කර ඇත. මුලින් සඳහන් කළ ‘‘තන්මාත‍්‍රවාදය’’ චිදේකතවාදය යනුවෙන්ද හැඳින්වේ. තන්මාත‍්‍රය විඥානය (මනස* හා ව්‍යාප්තිය (ද්‍රව්‍ය* ලෙස කොටස් දෙකකට බෙදා ඬේකාට්ගේ කායචිත්ත ගැටළුවට විසඳුමක් ලබාදේ. නූතන බටහිර දර්ශනයේ ප‍්‍රගතියට මොහු ඉතා වැදගත් වේ. මොහුගේ දර්ශනයේ ගැටළුවලට විසඳුම් වශයෙන් දෙවියන් එකතු කරයි. අනුභූතිවාදය බුද්ධිවාදයට එරෙහිව අනුභූතිවාදය ඇති වූ අතර එය ජෝන් ලොක්ගෙන් (1632-1714* ආරම්භ වේ. ලොක්ට අනුව ඥානයේ ප‍්‍රභවය අනුභූතියට වන අතර කිසියම් සංකල්පයක් ඉන් පරිබාහිරව නොවේ. සංවේදන (ිැබි්එසදබ* හා ප‍්‍රත්‍යාවේක්‍ෂණය (රුකෙැජඑසදබ* ඥානයේ උල්පත් දෙකයි. පසිඳුරන් මගින් අරමුණු ගැනීමෙන් ගොඩනැගෙන ඥානය සංවේදනය වේ. එයින් ලබාගත් සරල දැනීම විමර්ශනය, විශ්ලේෂණ, ආවර්ජනය හා සංසන්දනය කිරීමෙන් ගොඩනැගෙන සංකීර්ණ ඥානය ප‍්‍රත්‍යවේක්‍ෂණය නම් වේ . ලොක්: මනස උපතේදී සුදු පුවරුවක් ලෙස දක්වන අතර අනුභූතියෙන් දැනුම එකතුවන බව දක්වයි. බුද්ධිවාදීන්ට අනුව ඥානය ලැබීමේ මාර්ගය සැකයෙන් ආරම්භ වී නිශ්චිතතාවයකට ගමන් කරන බවයි. අනුභූතිවාදීන් විශ්වාස කරන්නේ නිශ්චිතතාවය තුලින් සැකයට ගමන් කරන බවයි. ජෝන් ලොක් ආරම්භ කළ අනුභූතිවාදී චින්තනය ඉදිරියට වර්ධනය කළ දාර්ශනිකයකු වශයෙන් ජෝර්ජ් බර්ක්ලේ (ක‍්‍රි.ව.1685-1753* වැදගත් වේ. මිනිසා දැනුම ලබන්නේ සංජානනය තුළින් බැව් ඔහු පිළිගත්තේය. මනස භෞතික ලෝකයෙන් වෙන්කිරීමට විරුද්ධ නොවූ බර්කිලේ භෞතික ලෝකය මිනිස් ඥානයේ මූලිකම අවශ්‍යතාවයක් බව ප‍්‍රකාශ කළේය. ඉන්‍ද්‍රීය ප‍්‍රත්‍යක්‍ෂය තුළින් ගොඩනැගෙන සංජානනය පුද්ගලික බවද මොහු පවසයි. බර්ක්ලේ පවසන පරිදි අවට ලෝකය යනු මානසික නිෂ්පාදනයක් බවයි. ලෝකය යන්නෙන් සංවේදන ලෝකය හැඟවෙන බවත් ඔහු පවසයි. ගැඹුරු සංජානනය පිළිබඳ ඉගැන්වීමෙන් මොහු මනෝවිද්‍යාවට විශාල සේවයක් සිදුකර ඇත. අනුභූතිවාදීන් පවසන්නේ ගැඹුරු සංජානනය සහජ සංකල්පයක් නොවන බවයි. නමුත් යම් කිසි දෙයක් නිරන්තර පුරුද්ද නිසා කිසියම් දැනීමක් ඇතිවිය හැකි බවයි. බුද්ධිවාදීන් මෙය සහජ සංකල්පයක් වන බව පවසයි. අනුභූතිවාදයේ සංවර්ධනය සඳහා කටයුතු කළ තවත් දාර්ශනිකයෙක් වූයේ ඬේවිඞ් හ්‍යුම් (1711-1776* ය. අවට ලෝකය පවතින්නේ අප එය සංජානනය කරන විට පමණක් යන්න බර්කිලිට අනුව යමින් ඔහු පැවසුවේය. මනස නිරීක්‍ෂණය කළ හැක්කෙ සංජානනය තුලින් පමණක් යැයි ඔහු කීවේය .ආත්මයක් තිබේද යන්න සොයා බැලීම සඳහා හ්‍යුම් අන්තරාවලෝකනය නම් ක‍්‍රමය යොදා ගෙන ඇත. එසේම මනස යනු සංවේදනය, ඥානය, ස්මෘතිය ආදී දේවල්වල එකතුවක් බව පැවසීය. හ්‍යුම්ගේ මෙම අදහස් පසුකාලීන චර්යාවාදී මනෝවිද්‍යාඥයන් මනස සම්බන්ධයෙන් ඉදරිපත් කළ මතයන් පෝෂණය කිරීමට හේතුවිය. ඉන්‍ද්‍රිය උපස්ථිතිතින් හා සංකල්ප සම්බන්ධයෙන් හ්‍යුම්ඉදිරිපත් කළ විග‍්‍රහය මනෝවිද්‍යාවේ දියුණුවට හේතුවූයේ එම දැනුම ලබාගන්නේ කෙසේදැයි යන්න පැහැදිලි කිරීමට තැබූ පියවරක් නිසාය. හ්‍යුම්ගේ ඇතැම් අදහස් තුලින් ඔහු බුදුදහමට සමාන වෙයි. ‘‘ඉතාමත්ම අස්ථිර වූත්, උග‍්‍ර කැළඹීම්වලට භාජනය වන්නාවූත් ආත්මය, අමරණීය හා වෙනස් නොවී පවතින්නේද එය කුමන වාදයක්ද’’ හ්‍යුම් ප‍්‍රත්‍යක්‍ෂය කොටස් 2 කට බෙදා විග‍්‍රහ කරයි. ප‍්‍රත්‍යක්ෂයන් සංස්ථිතියන් :ෂපචරුිිසදබි* සංකල්ප ප‍්‍රත්‍යක්ෂය ප‍්‍රත්‍යවේක්ෂණය කාන්ට්ගේ (ක‍්‍රි.ව 1724-1804* චින්තනය සඳහා දිරි ගැන්වීම සමකාලීන දශ_න තුළින් ලැබී ඇත. ලයිබ්නීස් විසින් කාන්ට්ගේ දර්ශනයට ප‍්‍රබල බලපෑමක් සිදුකර තිබේ . කාන්ට්ගේ ඥාන විභාගයේ දී අනුභූතියට වැදගත් තැනක් හිමි වී තිබේ. ඔහුට අනුව ඥානය ආරම්භ වන්නේ අනුභූතිය සමගය . නමුත් කාන්ට්ගේ දර්ශනය විමසීමේදී බුද්ධිවාදය, අනුභූතිවාදය හා එම යුගයේ පැවති විද්‍යාවන් හේතුඵල නියමයන් ඉතා වැදගත් වේ . කාන්ට්ට අනුව බුද්ධිවාදය හා අනුභූතිවාදය කාසියේ දෙපැත්තකි. මොහු බුද්ධිවාදය හා අනුභූතිවාදය එක්කිරීමට උත්සාහ දැරීය. හ්‍යුම් ඥානය ප‍්‍රමාණාත්මකව ඉදිරිපත් කරයි. බාහිර වස්තූන් ප‍්‍රත්‍යක්‍ෂය මගින් මනස හා ප‍්‍රජානනය මගින් අභ්‍යන්තර ඥානයක් බවට පත්වන බව ඔහු විග‍්‍රහ කරයි. එසේම සාදාචාරය සම්බන්ධව ඥානයන් නෛසර්ගිකව සෑම මනුෂ්‍යයෙකුටම ලැබෙන බව කාන්ට් සඳහන් කරයි . ජෝජ් හෙගල් (ක‍්‍රි.ව. 1770-1831* දාර්ශනික වටිනා ක‍්‍රමවේදයක් හඳුන්වා දී තිබේ. සියළු ඥානයන් සැලසුම් සහගතව ගොනු වන්නේ කරුණු 3 ක් පදනම් කරගෙනය. එනම් තර්ක ශාස්ත‍්‍රය ස්වභාවික දර්ශනය හා මනසයි. හෙගල් දර්ශනයට ‘අපෝහකය’ නමින් නව සංකල්පයක් හඳුන්වාදෙන ලදි. අපෝහක ක‍්‍රමය හරහා ඉතිහාසය ප‍්‍රගතිය කර ගමන් කරයි. වාදය, ප‍්‍රතිවාදය හා සංවාදය හරහා ඔහු දකින ප‍්‍රගතිය සිදුවේ. නූතන යුගයේ සාරය ලෙසින් ද සැලකිය හැකි යන්ත‍්‍රවාදය පිළිබඳ හේගල් අදහස් දක්වා ඇත. හේගල්ගේ ප‍්‍රධාන දර්ශනය වූයේ පරමාර්තමයයි. කාල් මාක්ස් ඉදිරිපත් කළ දාර්ශනික විග‍්‍රහයක්ද මනෝවිද්‍යාවට හැඩගැනීමෙහිලා බලපා ඇත. මාක්ස්වාදීන්ගේ මතවල අනුව මානසික ක‍්‍රියාවලිය වර්ධනය කරගනු ලැබුවේ භෞතික පැවැත්මට සාපේක්‍ෂ බව ඔහු දක්වයි. මානසික ක‍්‍රියාවලිය භෞතිකයට දෙවැනි යැයි දක්වා ඇත. භෞතිකයේ උසස්ම නිර්මාණය ලෙසින් මොහු විඥානය සලකයි. මොහු ජීවවිද්‍යාත්මකව මනස පිළිබ`ද අධ්‍යයන සිදුකර ඇති අතර එය මනෝ විද්‍යාවේ ශීඝ‍්‍ර දියුණුවට බෙහෙවින් ඉවහල් වී ඇත. සම්පරික්‍ෂණ මනෝවිද්‍යාවේ ආරම්භයත් සමග මනෝවිද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂණාගාර තුළ පරික්‍ෂණ සිදුවිය. අර්නස්ට් වෙබර්, ගුස්ටාව් ෆෙක්නර්, හර්මාන් හා විල්හෙල්ම් වුන්ඞ් මෙහිදී වැදගත් වේ. මෙම කාලයේ මිනිස් මොළයේ ආකෘතිය සම්බන්ධයෙන් සොයාගැනීම් කර ඇත. ජාන, ස්නායු පද්ධතිය, ජෛව රසායන ආදී ක්‍ෂේත‍්‍රවල සොයාගැනීම් තුළින් මිනිස් චින්තනයේ විද්‍යාත්මක වර්ධනයක් ඇති කළේය. මනෝවිද්‍යාවේ නූතන හා සමකාලීන යුගය ආරම්භ වන්නේ 19 වන සියවසේදීය. නූතන මනෝවිද්‍යාවේ පියා ලෙසින් පිළිගැනෙන විල්හෙම් වුන්ඞ් ලිප්සීස් විශ්වවිද්‍යාලයේ මනෝවිද්‍යා පර්යේෂණාගාරයක් පිහිටුවීමෙන් හා මනෝවිද්‍යාව විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යයන විෂයයක් බවට පත්කිරීමෙන් එහි ශීඝ‍්‍ර දියුණුවක් ඇතිවිය. චුන්ඞ් සිය මනෝවිද්‍යා පර්යේෂණ පැවැත්වීමට හ්‍යුම් වැනි දාර්ශනිකයන්ගේ මත උපයෝගී කරගෙන ඇති අතර ඔවුන්ගේ දාර්ශනික ආභාසය තුළින් ඔහු මනෝවිද්‍යාව විෂයක් වශයෙන් දියුණු කළේය. මෙම යුගයේ දී මනෝවිද්‍යාව විද්‍යාත්මකව පර්යේෂණ පැවැත්වීමත්, මනෝවිද්‍යාවේ සිද්ධාන්ත අංශය හා මනෝ ප‍්‍රතිකාර ඒකකය එක්විය. මෙහිදි මනෝවිද්‍යාවේ ගුරුකුල ආරම්භ වීමත් සිදුවිය. මනෝවිද්‍යාව දර්ශනයෙන් වෙන්ව ස්වාධීන විෂයයන් වශයෙන් ආරම්භ වීම සිදුවිය. වුන්ඞ් විසින් ව්‍යුහවාදය සඳහා පදනම ලබාදුන්නේය. මෙයින් පසු විවිධ මනෝවිද්‍යාඥයන් හා මනෝ වෛද්‍යවරු හා උගතුන් මනෝවිද්‍යාව දියුණු තත්වයට පත් කළේය. ආත්මය පිළිබඳ අදහස් දැක්වීම් ඈත ශිෂ්ටචාර යුගය දක්වා දිවයයි. වෛදිකය බුදුදහම තුළ ද ආත්මය පිළිබඳ අදහස් ඇත. ග‍්‍රීක යුගයේ දාර්ශනිකයන්ද ආත්මය පිළිබඳ අදහස් දක්වා තිබේ. එම යුගයේ ඇරිස්ටෝටල්, ප්ලේටෝ වැන්නන් විවිධ පැතිකඩවල් ආවරණය වන පරිදි ආත්මය පිළිබඳ අදහස් දක්වා ඇත. ග‍්‍රීක යුගයෙන් මධ්‍යතන යුගයට පැමිණීමෙන් පසු එම යුගයේ ක‍්‍රිස්තියානි ආගමේ බලවත් වීම මත ආත්මය යන්නට දෙවියන් සම්බන්ධ වේ. මධ්‍යතන යුගය බිඳවැටී නූතන යුගයට එළඹීමේ දී යුරෝපයේ ප‍්‍රතිසංස්කරණ වැන කාර්යයන් තුළින් ආර්ථික, දේශපාලනික, ආගමික, සමාජීය හා දාර්ශනික වශයෙන් දියුණුවක් ඇතිවිය. නූතන යුගයේ සිටි ඬේකාට් ආත්මය වෙනුවට මනස යනුවෙන් ද මනස ශරීරයෙන් වෙන් කොට හඳුනා ගැනීමත් සමඟ මනස පිළිබඳ අධ්‍යයනය වෙනමම කිරීමට මග සැලසුනි. බේකන් හඳුන්වා දුන් නිරීක්‍ෂණ හා සම්පරික්‍ෂණ ක‍්‍රමය සියළු විද්‍යාවන්හි දියුණුවට ඉවහල් වී ඇත. මෙය උපයෝගී කරගෙන එකල සිටි දාර්ශනිකයන් විවිධ විද්‍යාත්මක සොයාගැනීම් කළහ. එසේම මෙයට පුනරුදය, කාර්මික විප්ලවය, බුද්ධි ප‍්‍රබෝධය ද විද්‍යාත්මක පසුබිමකට යොමු කිරීමට හේතු විය. විවිධ දාර්ශනිකයන් බුද්ධිවාදය, අනුභූතිවාදය වැනි වාදයන් ගොඩනැගීම තුළින් දර්ශනය දියුණු වීමෙන් මනෝවිද්‍යාව ද දියුණු විය.මෙම කාලයේදී විද්‍යාත්මක නිෂ්පාදන නිපදවීම තුළින් ඒවා උපයෝගී කරගෙන ශරීර පිළිබඳ විවිධ පර්යේෂණ සිදුකරමින් ඩාවින්, ස්පෙන්සර්, ෆ‍්‍රැන්සිස්, ගැල්මන්, පෝල් බ්‍රොකා, කාල් මාක්ස් විවිධ සොයාගැනීම් කළ අතර එයින් ජීව විද්‍යාත්මක අංශය දියුණු විය. 1872 දි මිනිසාගේ හා සතුන්ගේ චිත්තවේගී ප‍්‍රකාශන නම් නිබන්ධනය කළ ඩාවින් පරිනාමය, මිනිසා හා වානරයා සම`ග සමානකම් (මූලික සංවේදන ප‍්‍රකාශ කිරීමේදී* දක්වන බව පැවසුවේය. ඩාවින්ට පරිණාමවාදී0 මත පලකිරීමට ලූකේසියස් තාලූන්, එපික්යුරිස්, ඇනෙක්සිගෝරස් එම්පීඩොක්ලිස්, ඇරිස්ටෝටල්, ඩිමොක‍්‍රීටස්, ගාලෙන් වැන්නන්ගේ බලපෑම නිසැකයෙන්ම ලබා ඇත. ඩාවින්ට සමකාලීන වෝල්ස් ඉදිරිපත් කළ පරිණාමවාදී මත මනෝ විද්‍යාවේ දියුණුවට හා විෂය බිහි වීමට බෙහෙවින් ඉවහල් වී ඇත. ඩාවින් මිනිසාගේ හා සතුන්ගේ මොළය අතර කාය විද්‍යාත්මක සමානත්වය පෙන්වාදුන් අතර පසුව අයිවන් පැව්ලෝ එහි ගුණාත්මක බව වැඩි දියුණු කළේය. මෙම විද්‍යාත්මක පදනම හා පරිණාමවාදී මත වුනඞ් උපයෝගී කරගෙන ඇත. 1879 විල්හෙල්ම් වුන්ඩි පර්යේෂණාගාර තුළ මනස පිළිබඳ පර්යේෂණ කිරීම තුළින් මනෝවිද්‍යාව ඇතිවිය. එය දර්ශනය ූ විද්‍යාත්මක විධි ූ ජීවවිද්‍යාව ූ ඩාවින් යන සියළු දේවල් එකතු වී නූතන මනෝවිද්‍යාව බිහිවී ඇත. ඊෂධඛධඨශ ඡුීශක්‍්‍යධඛධඨශ මේ අයුරින් සළකා බලන විට අතීතයේ සරළ තත්වයේ සිට දියුණු වී දර්ශනය තුළ අඩංගු වූ මනෝ විද්‍යාව සොයාගැනීම් තුළින් ලත් ඥානය සමඟ මෙම කාරණා දෙක පිළිබඳව විද්‍යාත්මකව අධ්‍යනය කිරීම තුළින් නූතන මනෝවිද්‍යාව බිහි වී ඇති බව පැහැදිලි වේ.

පෞරුෂ සංවර්ධනය ඃ මනෝවිද්‍යාත්මක සහ සමාජ විද්‍යාත්මක විග‍්‍රහයක්

පෞරුෂ සංවර්ධනය ඃ මනෝවිද්‍යාත්මක සහ සමාජ විද්‍යාත්මක විග‍්‍රහයක් ප‍්‍රවේශය පුද්ගලයකු තවත් පුද්ගලයෙකුගෙන් වෙනස් වන, ඔහුටම ආවේණික වූ, සාමාජීය ජීවිතය තුළ ඔහු වෙතින් ප‍්‍රකට කෙරෙන සුවිශේෂී චර්යාවන් සමුදාය පෞරුෂය ලෙස සරලව හඳුන්වා දිය හැකිය. දෘශ්‍යමාන සමාජය තුළ පුද්ගල චරිත විවිධාකාර වනවා සේම පුදුමාකාරය. විවිධ සමාජ භූමිකාවන් රංගනය කරන පුද්ගලයා අවස්ථාවන්ට මුහුණ දීමේදී හා පරිසරය හා ගැටීමේදී මෙසේ විවිධ චර්යාවන්, සිතිවිලි හා භාවමය ප‍්‍රතිචාරයන් දක්වන්නේ කෙසේද? පුද්ගලයා සමාජය තුළ සුවිශේෂී අයෙකු බවට පත් කරන පෞරුෂය ඇති වන්නේ කෙසේද, එය වර්ධනය වන්නේ කුමන සාධකවල බලපෑම මතද, එහි විපර්යාසයන් කවරේද? විශේෂයෙන්ම කුඩා ළමයෙකු අවුරුදු පහ පමණ වන විට ඔහුගේ පෞරුෂය සම්බන්ධ මූලික ගුණාංග ගොඩනැගී හමාර වන බව ශ්‍රේෂ්ඨ මනෝවිද්‍යාඥ සිග්මන් ෆ්‍රොයිඞ් පෙන්වා දෙයි. ඇල්බට් බන්ඩුරා වැන්නන්ට අනුව එය සමාජ ඉගෙනුම් ක‍්‍රියාවලියක ප‍්‍රතිඵලයකි. මෙවැනි මනෝවිද්‍යාඥයන්ගේ ප‍්‍රධාන න්‍යායයන් කිහිපයක් ඇසුරු කර ගනිමින් උක්ත පැනවලට විසඳුම් සෙවීම මෙහි මූලික අරමුණයි. එය ඔබගේ පෞරුෂය නිර්වචනය කිරීමට, අවබෝධ කර ගැනීමට මෙන්ම සකස් කර ගැනීමටද පිටුවහලක් වනු ඇත. පෞරුෂ සංවර්ධනය පිළිබඳ මනෝවිශ්ලේෂණවාදී ප‍්‍රවේශය පෞරුෂය ගොඩනැගීම හා වර්ධනය සම්බන්ධයෙන් අවිඥානික මනස පිළිබඳ වඩා වැදගත්කමක් යොමු කරන මනෝවිශ්ලේෂණවාදයේ ආරම්භකයා සිග්මන් ෆ්‍රොයිඞ්ය. ඔහුගෙන් පසු කාල් යුංග්, ඇල්ප‍්‍රඞ් ඇඞ්ලර් වැනි අය එය දියුණු කළහ. වියානාවේ ස්නායුවේද වෛද්‍ය වෘත්තිකයෙකු වූ සිග්මන් ෆ්‍රොයිඞ් දශක කිහිපයක් තිස්සේ මානසික රෝගීන් ඇසුරෙන් ලද අද්දැකීම්වල ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස පෞරුෂ වර්ධනය පිළිබඳ නවතම මතවාදයක් ක්‍ෂේත‍්‍රයට එක් කළ අසහාය පුද්ගලයෙකි. මූලික වශයෙන්ම ඔහු පුද්ගල මනසෙහි ස්ථර තුනක් ඇති බව පෙන්වා දෙයි. එනම්, සවිඥානික සිත - ක්‍දබිජසදමි පසබා උපවිඥානික සිත - ඡුරු - ජදබිජසදමි පසබා අවිඥානික සිත - ඹබජදබිජසදමි පසබා යන තුනයි. මිනිස් සිතෙහි පිටතට විවෘත වූ කොටස වන්නේ සවිඥානික සිතයි. අප මේ අවස්ථාවෙහි සිතන පතන දෑ සහ සංජානනයන්, බුද්ධිය ආදිය මෙහෙයවනුයේ සවිඥානය විසිනි. මනසෙහි දෙවන ස්ථරය වන උපවිඥානයෙහි ඇත්තේ අතීත මතකයන්, දැනුම ආදියයි. ‘වරක් සවිඥානයෙහි පැවති හා නැවත අවශ්‍ය විට සවිඥානයට ගත හැකි මතකයන් මෙහි පවතියි. පෞරුෂය ගොඩනැගීමෙහිලා ඉතා වැදගත් කොට ඔහු පෙන්වා දෙනුයේ අවිඥානික මනසයි. මනසෙහි සැ`ගවුණු ස්ථරය වන මෙහි පවතිනුයේ අවරෝධනය කරන ලද ආශයන්, ඉටුකළ නොහැකි කාමාශාවන්, ආක‍්‍රමණශීලී පේ‍්‍රරණයන්, ලිංගික පේ‍්‍රරණයන් හා චිත්තවේග ආදියයි. මෙම අවිඥානික සිතිවිලි පුද්ගලයා නොදැනුවත්වම පාහේ පෞරුෂය කෙරෙහි බලපාන බව ෆ්‍රොයිඞ්ගේ අදහසයි. ළමා වියේ සිට වූ භීතිකාවන්, දෙමව්පියන් වැනි යමෙකු පිළිබඳ ඇතිකරගත් එදිරිවාදිකම්, තරහව ආදිය මෙහි යටපත්ව තිබිය හැකිය. වැඩිහිටියෙකු ලෙස සමාජයට එක් වීමේදී ඔහුගේ පෞරුෂය හැඩගැසීමට එම සාධක ඍජුවම බලපාන බව පෙනේ. පෞරුෂයේ ව්‍යූහය පුද්ගලයෙකුගේ පෞරුෂය ප‍්‍රධාන වශයෙන් කොටස් තුනක් මත පදනම් වන බව ෆ්‍රොයිඞ් පවසයි. එනම් ෂා (ඉඞ්*ල ෑටද (අහංභාවය*ල ීමචැර ෑටද (උපරි අහංභාවය* යන තුනයි. පුද්ගලයකුගේ චර්යාවට මූලික වන්නේ මෙම සාධක තුන බව ඔහු පෙන්වා දෙයි. ෂා පවතිනුයේ මනසෙහි අවිඥානික මට්ටමේය. සුඛ වේදනා මූලධර්මය :ඡුකැ්ිමරු චරසබජසචකැ* මත පදනම්ව ක‍්‍රියාත්මක වන මෙය ප‍්‍රාථමික ආශයන් ම`ගින් හසුරුවන බලවේගයයි... මිනිසාගේ මූලික පේ‍්‍රරණයන් වන නින්ද, කුසගින්න, ලිංගික ආශාවන්, අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීම ආදි චර්යාවන්ට ජීවය සපයනුයේ මෙම`ගිනි. පුද්ගල පෞරුෂය ගොඩනගන ප‍්‍රාථමික මූලයන් සහ මානසික ශක්තිය පවතිනුයේ ෂා තුළය. මන්ද යත්, උපතත් සම`ග ළදරුවෙකුගේ මනස අවිඥානයෙන් පමණක් සමන්විත වන හෙයින් සහ උක්ත ආශයන් ඉටු කර ගැනීමට ප‍්‍රබල ලෙස පොලඹවනුයේ මෙම`ගින් හෙයිනි. අහංභාවය :ෑටද* යනු යථාර්ථ මූලධර්මය මත පදනම්ව ක‍්‍රියා කරන්නකි. ඉඞ්ගේ ආශාවන්, පේ‍්‍රරණයන් තාර්කිකව සිතා බලා සමාජ ප‍්‍රමිතීන්ට අනුකූලව සකස් කොට සමබර කරනුයේ අහංභාවය ම`ගිනි. නිදසුනක් ලෙස අප තුළ පවතින ලිංගික ආශාවන්, සතුන් මෙන් නොවී සමාජ සදාචාරයට අනුව ඉටු කර ගැනීමට උත්සාහ දරන්නේ මෙම අහංභාවය නිසාය. පෞරුෂය සතු තීරණ ගැනීමේ සාධකය මෙයයි. පෞරුෂය සතු සදාචාරමය සාධකය වන්නේ උපරි අහංභාවයයි :ීමචැර ෑටද*. සමාජයෙන් ලද දැනුම, අද්දැකීම්, ළමා වියේ සිට ලද සදාචාරමය උපදේශයන් මෙහි පවතින අතර ඉඞ්ගේ ආශාවන් ඉටු කිරීමට යාමේදී ෑටද වෙත මෙම`ගින් බලපෑම් කරයි. කාංසාව හා සංරක්ෂණ ප‍්‍රයෝග ෆ්‍රොයිඞ් පවසන පරිදි පුද්ගල පෞරුෂයේ සියලූ ක‍්‍රියාකාරිත්වයන් මෙහෙය වෙනුයේ උක්ත බලවේග තුන හරහාය. එසේම මෙම ෂාගේ ආශයන් සමාජය අනුමත කරන ක‍්‍රමවේදයන්ට අනුව ඉටු කිරීමට යාමේදී ෑටද සහ ීමචැර ෑටද අතර හෙවත් සමාජ සාරධර්ම සහ මානසික ආශාවන් අතර නිරන්තරයෙන් අභ්‍යන්තර ගැටුම් සිදු වන්නේ අප නොදැනුවත්වමය. එහිදී ඉඞ් හට තම ආශාවන් ඉටු කර ගැනීමට නොහැකිව මෙවැනි මානසික ගැටුම් හා බාහිර බලපෑම් එල්ල වීම මත පුද්ගලයා කාංසාමය තත්ත්වයකට පත් වී පෞරුෂයට හානි විය හැකිය. ‘මෙම ගැටුම් හා බාහිර සාධක මත ඇති වන බලාපොරොත්තු කඩවීම්වලට (ඉච්ඡුාභංගත්වයට* පුද්ගලයා විවිධ උපක‍්‍රම යොදයි. ඒවා සංරක්ෂණ ප‍්‍රයෝග :ෘැෙැබජැ පැජය්බසිපි* ලෙස දැක්වේ. එසේ පෞරුෂයට හානිවීම වළකාලන සංරක්ෂණ ප‍්‍රයෝග කිහිපයක් මෙසේය. අවරෝධනය - :ඍැචරුිිසදබ* තමන්ට පීඩාකාරී සිතිවිලි, මතකයන් හා තමා කළ වැරදි ක‍්‍රියා, පිළිගත නොහැකි සිතිවිලි හෝ ආශයන් ආදිය අමතක කිරීම හෙවත් සවිඥානික සිතෙන් ඉවත් කර අවිඥානික සිතෙහි යටපත් කර තැබීම අවරෝධනයයි. නිදසුනක් ලෙස කුඩා කල සිදුවූ යම් සිදුවීමකින් වැඩිවියේදී පෞරුෂයට හානිවීම වැළැක්වීමට එම සිදුවීම අවිඥානිකව අමතක කරයි. ප‍්‍රක්ෂේපණය - :ඡුරදවැජඑසදබ* තමා තුළ පවතින ෂාගේ ආවේගයන්, ආශාවන්, හැ`ගීම් හෝ අභිපේ‍්‍රරණයන් ආදිය තමාට පමණක් නොව, අනික් අය තුළද පවතින බව සිතීමට හෝ වෙනත් අය වෙත හරවා දැමීමට උත්සාහ කිරීම ප‍්‍රක්ෂේපණයයි. එනම් අප තුළ පවතින්නා වූ වැරදි කි‍්‍රයාකාරකම් (නරක හෝ හොඳ* අන් අය සම`ග සැසැඳීමෙන් තමන් සාධාරණීකරණය කර ගැනීමකි. ඒවා වෙනත් අය තුළද දැඩි ලෙස ඇතැයි විස්වාස කරයි. මෙය ස්වයං රවටා ගැනීමක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය. විතැන්කරණය - :ෘසිචක්ජැපැබඑ* පුද්ගලයකු තුළ ඇති වන ආවේගශීලී හැ`ගීම්, කෝපය ආදිය වෙනත් ඉලක්කයක් වෙත යොමුකර ඒ හරහා එම ආවේගය පිට කිරීමයි. නිදසුනක් ලෙස කාර්යාලයේ සිදුවූ ගැටලූවක ආවේගය මත ගෙදර පැමිණ බිරිඳ සම`ග අ`ඩදබර කිරීම දැක්විය හැකිය. ඉන් පෞරුෂයට වන හානියෙන් වැළකෙයි. ස්වයං වින්දනය, ප‍්‍රදර්ශනකාමිත්වය වැනි ලිංගික චර්යාවන්ද එවැනි සංරක්ෂණ ප‍්‍රයෝග ලෙස ඇතමුන් පෙන්වා දෙයි. සාධාරණීකරණය - :ඍ්එසදබ්කස‘්එසදබ* ඉටු කරගත නොහැකි ආශාවක් නිසා පෞරුෂයට සිදුවන හානියක් වළක්වා ගැනීමයි. මෙහිදී විවිධ අයුරින් සිතින් තර්ක කර තමන් සාධාරණීකරණය කිරීමට උත්සාහ දරයි. ප‍්‍රතික‍්‍රියා සාධනය - :ඍැ්ජඑසදබ දෙරප්එසදබ* පිළිගත නොහැකි ඉඞ්ගේ ආශාවන්ගෙන් බේරීමට ඊට හාත්පසින්ම වෙනස් අංශයකට පරිවර්තනය කිරීමයි. නිදසුනක් ලෙස බොහෝ නීති විරෝධී ක‍්‍රියා කරන අයෙකු තමන් ඉතා නීති ගරුක අයෙකු ලෙස සමාජයේ පෙනීසිටීමට උත්සාහ කිරීම දැක්විය හැකිය. ප‍්‍රතික්‍ෂේප කිරීම - :ෘැබස්ක* සැබෑ ලෝකයේ යථාර්ථයක් වුවද තමා පිළිගැනීමට අකමැති නම්, එය ප‍්‍රතික්ෂේප කිරීම මෙහිදී සිදු වෙයි. නිදසුනක් ලෙස පිළිකාවක් වැනි දරුණු රෝගයක් වැළඳී ඇති අයෙක් තමාට එවැන්නක් ඇතැයි නොපිළිගනී. එය සිහිපත් කිරීම ඔහුට කාංසාමය තත්ත්වයක් ඇති වීමට හේතු වන හෙයිනි. මීට අමතරව විවිධ බාධකයන්ගෙන් පෞරුෂයට හානිවීම වැළැක්වීම සඳහා කුඩා ළමුන්ගේ වැනි චර්යාවන් ආරෝපණය කර ගැනීම (ප‍්‍රතික‍්‍රමණය/ප‍්‍රතිවර්තනය - ඍැටරුිිසදබ* , වෙනත් අයෙකුගේ චරිතයක් තමන්ට ආරෝපණය කර ගනිමින් එම හැසිරීම් අනුකරණය කිරීම (අනන්‍යකරණය - ෂාැබඑසසෙජ්එසදබ* වැනි සංරක්ෂණ ප‍්‍රයෝග දැකිය හැකිය. මෙම ප‍්‍රයෝගයන් පුද්ගල පෞරුෂය මනා සමබරතාවකින් යුතුව පවත්වා ගෙන යාමට උපකාරී වන අතර සැම අයෙකුම පාහේ නොදැනුවත්ව හෝ දැනුවත්ව එම උපායයන් අනුගමනය කරයි. එය පුද්ගලයාගේ පෞරුෂයට හානියක් නොවන අතර ප‍්‍රමාණය ඉක්මවා ඇතැම් ඒවාට ඇබ්බැහි වුවහොත් කාංසාමය තත්ත්වයක් හෝ මානසික රෝග දක්වා එය වර්ධනය විය හැකිය. මනෝලිංගික අවධි හරහා පෞරුෂ සංවර්ධනය පුද්ගල පෞරුෂය ගොඩනැගීමෙහිලා මූලික පදනම සකස් වන්නේ ළදරුවාගේ මුල් අවුරුදු පහ තුළ සිදුවන ක‍්‍රියාකාරකම් හරහා බව ෆ්‍රොයිඞ්ගේ අදහසයි. ඔහු පවසන පරිදි අවධි පහක් තුළ ලිංගික තෘප්තිය හෙවත් කායික තෘප්තිය කෙරෙහි යොමු වීම තුළ ළදරුවා අත්විඳින අද්දැකීම් අවිඥානික මනසෙහි තැන්පත්ව වෘද්ධ වියෙහි පෞරුෂය ගොඩනැගීමේදී බලපෑම් කරයි. එම එක් එක් අවධියේදී තෘප්තිය කේන්ද්‍රගත වන කායික ස්ථාන හා ක‍්‍රියා පෙන්වාදෙන ෆ්‍රොයිඞ් පවසන්නේ එම අවධීන්හිදී හමුවන චර්යාවන්ට හා අභියෝගයන්ට මුහුණ දෙන ආකාරය අනුව පසු කාලීනව පෞරුෂය හැඩගැසෙන බවයි. එසේ නොමැතිව එම අවධි මනා ගැළපීමකින් තොරව ගතවුවහොත් එය ඔහුගේ පෞරුෂයේ යම් යම් ඌනතාවන් හෝ දුර්වලතාවන් ඇතිවීමට හේතු වෙයි. ෆ්‍රොයිඞ් පෙන්වා දෙන අවධි පහ අතරින් පළමුවැන්න ‘මුඛීය අවධියයි’. උපතේ සිට වසරක් පමණ වන මෙම කාලය තුළ මුඛය කේන්ද්‍ර කරගෙන තෘප්තිය ලබයි. එහිදී ළදරුවා කිරි උරා බීම (මවගෙන් හෝ සූප්පුවෙන්* ම`ගින් ලබන අද්දැකීම් හා තෘප්තිය පෞරුෂය කෙරෙහි දැඩිව බලපායි. මුඛීය අවධිය කෙරෙහි වඩා සංලග්න වීමෙන් වැඩිහිටි වියේදී දුම්පානයට නැඹුරු වීම, පමණ ඉක්මවා ආහාර ගැනීම වැනි දුර්වල පෞරුෂ ලක්ෂණ ඇති විය හැකි අතර මව දක්වන දැඩි සැලකිල්ල හා ආදරය හේතුවෙන් අසාමාන්‍ය චර්යාවන් වර්ධනය විය හැකි බව ෆ්‍රොයිඞ් පවසයි. දෙවන මනෝලිංගික අවධිය ‘ගුදීය අවධියයි’. මළපහ කිරීමෙන් මෙන්ම එය පාලනය කිරීමෙන්ද තෘප්ත වන මෙම අවධියෙහිදී දරුවා පිරිසිදුකම උගනී. ඉඞ්ගේ අවශ්‍යතාවන්ට ඍජුවම ඉඩ නොදී උපරි අහංභාවයේ බලපෑම මත එය සිදු කරන හෙයින් මානසික ඝට්ටනයක් සිදු වන අතර එම යුගය සරලව හා නිවැරදිව පුහුණු නොකළහොත් කාංසාමය තත්ත්වයක් ඇති විය හැකිය. මෙම යුගය සරලව හා නිවැරදිව පසු කිරීමට නොහැකි වූවන් පසුකාලීනව රළු, ආක‍්‍රමණශීලී චර්යා සහිත පෞරුෂ ලක්ෂණ පෙන්නුම් කළ හැකි අතර දැඩි පාලනයකින් එය හසුරුවන්නන් පසුකාලීනව ලෝභ, අතිපිරිසිදු, දැඩි විනය ගරුක චරිත ලක්ෂණ පෙන්නුම් කළ හැකිය. තුන්වන යුගය වන ‘ලිංගරූප අවධියේදී’ කායික තෘප්තිය ලිංගේන්ද්‍රිය වෙත යොමු වෙයි. මෙහිදී මව, පියා හා දරුවා අතර සම්බන්ධතාව ඉතා වැදගත්ය. පිරිමි දරුවන් තුළ ඊඩිපස් සංකීර්ණය හෙවත් මව පිළිබඳ කිසියම් ඇල්මක් ඇති වන අතර පියා පිළිබඳ කිසියම් එදිරිවාදිකමක් වර්ධනය වෙයි. ගැහැනු දරුවන් මව කෙරේ ඊර්ෂ්‍යා කරන අතර පියා කෙරේ ඇල්මක් ඇති කර ගනී. එය ඉලෙක්ට‍්‍රා සංකීර්ණය ලෙස ෆ්‍රොයිඞ් හැඳින්වීය. අවශ්‍යතාවට වඩා ලිංගරූප අවධියට සංලග්නවීම හේතුවෙන් ආත්මරාගී පෞරුෂ ලක්ෂණ ඇති විය හැකිය. එහෙයින් මෙම කාලය තුළ මව, පියා හා දරුවන් අතර පවතින යහපත් සම්බන්ධතාව මත එම මානසික ගැටලූවෙන් දරුවා බේරාගත හැකිය. සිව්වන යුගය වන ගුප්ත අවධියේදී පවුලෙන් ඔබ්බට ගොස් සමාජය ඇසුරු කරන අතර විරුද්ධ ලිංගිකයන්ට එළිපිටම පාහේ වෛර සහගත බවක් පෙන්වයි. අවුරුදු 6-12 පමණ වන මෙම යුගයේ ශාරීරික වර්ධනය සිදු වෙයි. පස්වන අවධිය ජනනේන්ද්‍රිය අවධියයි. වර්ධනය වූ ශරීරයක් සහිත පුද්ගලයා විරුද්ධ ලිංගිකයන් කෙරෙහි ඇල්මක් ඇති කර ගනී. සමාජ සම්බන්ධතා පවත්වමින් පෞරුෂ ලක්ෂණ දියුණු කර ගනී. ෆ්‍රොයිඞ් පවසන පරිදි මෙම මනෝලිංගික අවධීන් නිසි පරිදි සන්තෘප්ත නොවුවහොත් එහි අහිතකර ප‍්‍රතිඵල ලෙස පසුකාලීනව දුර්වල පෞරුෂ ලක්ෂණ පෙන්නුම් කළ හැකිය. පෞරුෂ සංවර්ධනය පිළිබඳ කාල් යුංග් මනෝවිශ්ලේෂණවාදය ගුරු කොට ගත්, එහෙත් ස්වකීය මත ඔස්සේ එය දියුණු කළ මනෝවිද්‍යාඥයෙකි කාල් යුංග්. පෞරුෂය පිළිබඳ ඔහු දැක්වූ අදහස් පිළිබඳ විමසා බැලීමේදී පෞරුෂ වර්ග දෙකක් පිළිබඳ සංකල්පය සුවිශේෂී වෙයි. එනම්, ‘අන්තරාවර්තී’ :ෂබඑරදඩැරිසදබ* සහ ‘බහිර්වර්තී’ :ෑංඑර්ඩැරිසදබ* යනුවෙනි. සමාජයෙහි දක්නට ලැබෙන ඇතැම් පුද්ගලයන් අතර හුදෙකලාව පැත්තකට වී සිටින චරිත දැකිය හැකිය. ඔවුන් අන්තරාවර්තී පෞරුෂ ලක්ෂණ සහිත පුද්ගලයන් ලෙස යුංග් හඳුන්වා දෙයි. ඔවුන් බොහෝවිට තමන් තුළටම නැඹුරු වූ චින්තනයක් සහිත, කල්පනාකාරී, බාහිර ලෝකය සම`ග සම්බන්ධ වීමට බියක් දක්වන, ලැජ්ජාශීලී, මිතුරන් ඇතිකර ගැනීමට එතරම් කැමැත්තක් නොදක්වන පෞරුෂ ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරයි. බහිර්වර්තී පෞරුෂ ලක්ෂණ සහිත පුද්ගලයන් මිත‍්‍රශීලී වීමට කැමතිය. ලෝකය පිළිබඳ විවෘත දෑසින් යුතු වෙයි. අනෙක් අය පිළිබඳ සැලකිලිමත් වෙයි. ඔවුහු බොහෝ සමාජශීලී, ආත්ම විශ්වාසයෙන් යුක්ත, විනෝදකාමී පුද්ගලයෝ වෙති. යුංග් අදහස් කළේ මෙම පෞරුෂ වර්ග දෙක අප සමබරව පවත්වාගෙන යාම වඩා යෝග්‍ය බවයි. අප වැඩි වශයෙන් අන්තරාවර්තී හෝ බහිර්වර්තී නොවී එම පෞරුෂ ලක්ෂණ ද්විත්වයම අප වෙත පවතී නම්, මනා පෞරුෂයක් ගොඩනගාගත හැකිය. ෆ්‍රොයිඩියානු මත වර්ධනය කළ මොහු මනසෙහි ස්ථර තුනක් පෙන්වා දෙයි. එනම් ෑටදල ඡුැරිදබ්ක මබජදබිජසදමි (පුද්ගලික අවිඥානය*ල සහ ක්‍දකකැජඑසඩැ මබජදබිජසදමි (සාමූහික අවිඥානය* යනුවෙනි. ෑටද යනු සවිඥානයයි. ඡුැරිදබ්ක මබජදබිජසදමි (පුද්ගල අවිඥානය* යනු මෙම අවස්ථාවේ සවිඥානයෙහි නොමැති එහෙත් සවිඥානයට ගෙන ආ හැකි මතකයන්ය. ක්‍දකකැජඑසඩැ මබජදබිජසදමි (සාමූහික අවිඥානය* යනු මානවයාගේ ආරම්භයේ පටන් මනසට ඇතුළු වූ මතකයන්ය. ඒවා ඍජුවම සවිඥානයට නගා ගත නොහැකි අතර පෞරුෂය කෙරෙහි අවිඥානික බලපෑමක් සිදු කරයි. සාමූහික අවිඥානය පුරාකෘතවලින් (්රජයැඑහචැි* සමන්විත වෙයි. මව, පියා, ඉර, හඳ, දෙවියා ආදි මානසික අද්දැකීම්ය. පෞරුෂය සංවර්ධනය වීමේදී සාමූහික අවිඥානයෙහි පවතින මෙම පුරාකෘත ම`ගින්ද යම් බලපෑමක් සිදු කරන අතර එම මානසික චරිත ඔහුගේ අවිඥානික වීරයන් ලෙස ක‍්‍රියා කරයි. මෙහි ඇති සුවිශේෂී, වැදගත් පුරාකෘත දෙකක් ලෙස ්බසප් සහ ්බසපමි හඳුන්වා දිය හැකිය. ්බසප් යනු පුරුෂයන් තුළ ඇති ස්ත‍්‍රී ලක්ෂණ සමුදායයි. ්බසපමි යනු කාන්තාවන් තුළ ඇති පුරුෂ පෞරුෂ ලක්ෂණයන්ය. අප සහකරුවකු හෝ සහකාරියක සෙවීමේදී අප පෞරුෂයේ සැ`ගවී ඇති මෙම ලක්ෂණ හා මනාව සැසඳෙන පුද්ගලයා සෙවීමට උත්සාහ ගන්නා බව යුංග් පවසයි. ඇල්ෆ‍්‍රඞ් ඇඞ්ලර්ගේ පෞරුෂ සංකල්පය ඇඞ්ලර්ගේ දැක්ම අනුව පුද්ගල පෞරුෂ වර්ධනයේ ප‍්‍රාථමික සාධකයන් වන්නේ ෆ්‍රොයිඞ් පැවසූ අන්දමට ලිංගිකත්වය නොව, ශ්‍රේෂ්ඨත්වයට හෙවත් උසස් බවට :ීඑරසඩසබට දෙර ීමචැරසදරසඑහ* පැමිණීමට ඇති අවශ්‍යතාව හා දැඩි උත්සාහයයි. පුද්ගල පෞරුෂයේ ප‍්‍රධාන බලවේගය වන්නේ මෙම හැ`ගීමයි. ඔහු පැවසුවේ ඇතැම් පුද්ගලයන් කුඩා කල සිටම ශරීරය කුඩාවීම් වැනි දෝෂ නිසා හටගන්නා හීනමානයන් හරහා අනෙක් අය සම`ග කටයුතු කිරීමට යාමේදී ඔවුන් එම ශ්‍රේෂ්ඨත්වයට පත්වීමේ දැඩි හැ`ගීම මත හීනමානයට මුහුණ දෙන අතර ඒ හරහා පෞරුෂය වර්ධනය වන බවයි. එම උත්සාහය පමණ ඉක්මවා ගියහොත් අන්‍යයන්ට කරදර කරන රළු, බලය පෙන්වන්නෙකු හෝ පුරසාරම් දොඩමින් ආත්ම වර්ණනාවෙහි යෙදෙන පුහු අභිමානයක් මවාපාන, දුර්වල පෞරුෂ ලක්ෂණ සහිත පුද්ගලයෙකු බවට පත්විය හැකිය. පෞරුෂ සංවර්ධනය පිළිබඳ සමාජ ඉගෙනුම්වාදී ප‍්‍රවේශය ඇල්බට් බන්ඩුරා : නිරීක්ෂණාක්මක ඉගෙනීම යමෙකු තවත් පුද්ගලයෙකුගේ චර්යාවක්, පෞරුෂ ලක්ෂණයක් දෙස බලා එය අනුකරණය කොට තමන්ගේ පෞරුෂය වර්ධනය කර ගැනීම ‘නිරීක්ෂණාත්මක ඉගනීමයි’ බන්ඩුරා ඉදිරිපත් කළ වැදගත්ම සංකල්පය මෙයයි. ඔහු පවසන පරිදි පෞරුෂ වර්ධනයේදී චර්යාව, පරිසරය මෙන්ම මානසික ප‍්‍රජානනික ක‍්‍රියාවලියද වැදගත් වෙයි. සමාජයේ ජීවත් වන අපි ඇතැම් විට අප සිත්ගත් වීර චරිත අනුකරණය කිරීමට පෙලඹෙමු. මෙහිදී විශේෂයෙන්ම තම පියා, මව, ගුරුවරුන්, සමාජයේ ශ්‍රේෂ්ඨ චරිත, උසස් ගති ඇති මිතුරන් අනුකරණය කිරීම දැකිය හැකිය. බන්ඩුරා පවසන පරිදි මෙවැනි ඉගෙනීමේ ක‍්‍රමයක් ම`ගින්ද පුද්ගලකුගේ පෞරුෂය හැඩගැසීමේ ශක්‍යතාවක් පවතින අතර ඕනෑම අයෙකුට එසේ තම පෞරුෂය වර්ධනය කර ගත හැකිය. මෙහිදී බොහෝදුරට අනුකරණය කෙරෙනුයේ විරුද්ධ ලිංගික චරිත නොව සමලිංගික චරිතයන්ය. බන්ඩුරා ඉදිරිපත් කළ වැදගත්ම පෞරුෂ වර්ධන සංකල්පය නම් ස්වයං සඵලත්වය :ීැකෙ ැෙසෙජ්ජහ* පිළිබඳ සංකල්පයයි. ‘‘ස්වයං සඵලත්වය යනු අපේක්ෂිත ප‍්‍රතිඵලය ල`ගාකර ගැනීම සඳහා තමාට කටයුතු කළ හැකිය යන විස්වාසය පුද්ගලයකු තුළ වර්ධනය වී තිබීමයි.’’ අප යමක් සිදු කළද එය පිළිබඳ ආත්ම විශ්වාසය නොමැති වූ විට එහි ප‍්‍රතිඵල අවම වෙයි. එහෙයින් ‘තමන්ට හැකිය’ යන ආත්ම විශ්වාසය උසස් පෞරුෂ ලක්ෂණයක් ලෙස පෙන්වාදිය හැකිය. අභියෝගවලට මුහුණ දීමේදී ආත්ම විශ්වාසය හා ස්වයං සඵලත්වය ඉතා වැදගත් වෙයි. එසේම අපගේ හැසිරීම පිළිබඳ අප විසින්ම නිරීක්ෂණය කර ආත්ම ප‍්‍රශංසනයෙන් හෝ ස්වයං ද`ඩුවම් ක‍්‍රමයක් ම`ගින්ද දුර්වල පෞරුෂ ලක්ෂණ බැහැර කර උසස්, යහපත් පෞරුෂ ලක්ෂණ වර්ධනය කර ගත හැකි බව බන්ඩුරා පෙන්වා දෙයි. එය ස්වයං යාමනය :ීැකෙ රුටමක්එසදබ* නමින් ඔහු හැඳින්වීය. අභ්‍යන්තර පාලන කේන්ද්‍රීයත්වය :කදජමි දෙ ජදබඑරදක* හා බාහිර පාලන කේන්ද්‍රීයත්වය පිළිබඳ සංකල්පයද පුද්ගල පෞරුෂය සම්බන්ධව වැදගත් වෙයි. අභ්‍යන්තර පාලන කේන්ද්‍රීය චින්තනයක් ඇති පුද්ගලයා තමා පිළිබඳ විශ්වාස කරන අතර බාහිර පාලන කේන්ද්‍රීය චින්තනයක් සහිත පුද්ගලයා තමාට සිදුවන දේවල් වාසනාව, ඉරණම, දෛවය හෝ අන්‍යයන් මත ර\ පවතින බව විශ්වාස කරයි. මින් අභ්‍යන්තර පාලන කේන්ද්‍රීයත්වයක් සහිත පුද්ගලයා තුළ මනා පෞරුෂයක් පවතින බව පැවසිය හැකිය. ඔහු ධනාත්මක චින්තනයකින් යුක්ත වෙයි. මානවවාදී ඇසින් පෞරුෂය කාල් රොජර්ස්ගේ පුද්ගල කේන්ද්‍රීය න්‍යාය රොජර්ස්ගේ න්‍යාය තුළ ඉතා වැදගත් හා ප‍්‍රමුඛ කොට සැලකෙනුයේ ‘ස්ව - සංකල්පය’ හෙවත් ීැකෙ යන්නයි. ස්ව සංකල්පය යනු යම් පුද්ගලයකු තමන් පිළිබඳ ඇති කර ගන්නා ආත්ම සංජානනයයි. එනම් අප තුළ, අප පිළිබඳ පවතින්නා වූ මානසික චිත‍්‍රයයි. ස්ව සංකල්පය හෙවත් පුද්ගලයා තුළ පවතින තමා පිළිබඳ දෘෂ්ටිය ආත්මීයබව හේතුකොටගෙන සැම විටම නිවැරදි විය නොහැකිය. එනම්, බොහෝ පුද්ගලයන් තමා පිළිබඳ ඇති කරගෙන පවතින ආත්ම සංජානනය යථාර්ථය සම`ග සලකා බැලීමේදී නිවැරදි නොවිය හැකිය. මන්ද යත් අප, අපගේ වැරදි ස`ගවා ගනිමින් පරිපූර්ණ ලෙස නිවැරදි පුද්ගලයකු මෙන් සමාජයේ පෙනී සිටීමට නිරන්තර වෑයමක යෙදී සිටින හෙයිනි. එහිදී අප විසින් අපගේ දුර්වල පෞරුෂ ලක්ෂණයන්, වැරදි ක‍්‍රියා හා දුර්ගුණයන් ආදිය අන්‍යයන්ගෙන් සැ`ගවීමට උත්සාහ කරනු ලබයි. උසස් යැයි හැෙ`ගන ලක්ෂණ පමණක් සමාජයට විවෘත කෙරෙයි. එමගින් අප වෙතින් ඉස්මතු වන්නේ යථාරූපී ස්වසංජානනයක් නොවේ. සැම පුද්ගලයෙකුගේම චරිතයන් තුළ මෙවැනි සාවද්‍ය වූ ආත්ම සංජානනයක් පැවතිය හැකි අතර යථාර්ථය හා ඔහුගේ ස්ව සංකල්පය අතර පවතින්නා වූ අසමානතාව, විසදෘශතාව :ෂබජදබටරමැබජැ* ලෙස රොජර්ස් පෙන්වා දෙයි. එනමුත් ප‍්‍රශ්නය වනුයේ මෙම විසදෘශතාව වැඩිවන විට පුද්ගලයාගේ මනෝවිද්‍යාත්මක යහපැවැත්වම දුර්වල විය හැකි අතර එය පෞරුෂයටද හානියකි. කාල් රොජර්ස්ගේ අර්ථකථනය අනුව පුද්ගල පෞරුෂ ව්‍යූහය ශක්තිමත් කිරීමේ වැදගත්ම සාධකය වන්නේ ස්ව සංකල්පයයි. කෙසේ වෙතත් පෞරුෂය ගොඩනැගීමේදී කුඩා කාලයේදී ලැබූ අද්දැකීම් අනුව සාදෘශ්‍යතාව හෝ විසදෘශ්‍යතාව වර්ධනය විය හැකිය. කුඩා කාලයේදී දෙමාපියන් විසින් දරුවන්ට නිසි ආදරය, සෙනෙහස, රැුකවරණය ලබා දිය යුතුය. එම අවශ්‍යතාවන් ඉටු නොවූ විට මෙන්ම නීති රීති යටතේ ජීවත් වීමට සිදු වීම තුළද ඔහුගේ ස්ව සංකල්පයට බලපෑම් කළ හැකිය. දරුවන් හදා වඩා ගැනීමේදී ආදරය, සෙනෙහස, රැුකවරණය ලබා දීමෙන් ඔවුන්ගේ පෞරුෂය, ස්ව සංකල්පය වර්ධනය කළ හැකිය. එසේම කුඩා කාලයේදී ඇති වන ඍණාත්මක අද්දැකීම්වල බලපෑම වැඩිහිටි විය දක්වාම වැඞී යා හැකිය. එවිට බලාපොරොත්තු කඩවීම්, අන් අයට නිතරම යටත් වීම් හෝ ගැටුම්කාරීබව ආදි විවිධ ක‍්‍රමවලින් ඒවා එළියට පැමිණිය හැකි බව රොජර්ස්ගේ අදහසයි. එහෙයින් අපගේ පෞරුෂය වර්ධනය කරගැනීමට නිතරම අන් අයට යටත්ව සිටීමෙන් වැළකිය යුතුය. තමා පිළිබඳ, තම හැකියාවන් පිළිබඳ නිවැරදි අවබෝධයක් පැවතිය යුතුය. එසේම, යථාර්ථ ලෝකය තුළ ක‍්‍රියා කිරීමේදී ධනාත්මක අද්දැකීම්වලට වැඩි වශයෙන් නැඹුරු විය යුතුය. එසේම අප යමෙකු ධනාත්මක අයුරින් අගය කරන විට, අනුකම්පා සහගත වීම, හා අව්‍යාජත්වය තුළින් ඔවුන්ගේ ස්වීයත්වය වර්ධනය කළ හැකිය. ඒබ‍්‍රහම් මාස්ලෝ ඃ ආත්ම සාක්ෂාත්කරණය මාස්ලෝද පුද්ගල ශක්‍යතාවට, ස්වීයත්වයට ප‍්‍රමුඛත්වයක් ලබා දුන් මානවවාදී මනෝවිද්‍යාඥයෙකි. ඔහු පෙන්වා දෙන අවශ්‍යතා ධුරාවලියෙහි (1.ආහාර, ඇඳුම්, නිවාස ආදි කායික අවශ්‍යතා, 2. ආරක්ෂාව පිළිබඳ අවශ්‍යතාව, 3. මිත‍්‍රත්වය, ආදරය වැනි සාමාජීය අවශ්‍යතා, 4. ගරුත්වය, පිළිගැනීම වැනි සම්මානනීය අවශ්‍යතා, 5. හැකියාවන්ගෙන් ඉහළම තලයකට පත්වීම හෙවත් ආත්ම සාක්ෂාත්කරණය යනුවෙන් මිනිස් අවශ්‍යතාවන් පහක ධුරාවලියක් මොහු පෙන්වා දෙයි.* ඉහළම තලය වන ආත්ම සාක්ෂාත්කරණයට පත්වීමේ අවශ්‍යතාව පුද්ගල පෞරුෂයේ වැදගත්ම සාධකයයි. ඔහු නිරෝගී පෞරුෂයක් ලෙස පෙන්වා දුන්නේ මෙම ආත්ම සාක්ෂාත්කරණයට පත්වූ චරිතයන්ය. සරලබව, යථාර්ථය පිළිබඳ පැහැදිලි අවබෝධය, ස්වතන්ත‍්‍රබව, ඉහළ ආත්ම තෘප්තියකින් යුක්ත වීම, ප‍්‍රබල මිත‍්‍ර සම්බන්ධතා පැවැත්වීම, ක‍්‍රියාශීලීබව, සත්‍ය ප‍්‍රියබව හා පෞරුෂයේ අන්තගාමී නොවීම ආදිය නිරෝගි පෞරුෂයක් සහිත ආත්ම සාක්ෂාත්කරණයට පත් පුද්ගලයකුගේ චරිත ලක්ෂණ කිහිපයකි. මහා පෞරුෂ සාධක පුද්ගලයකුගේ පෞරුෂයක පැවතිය යුතු ප‍්‍රධාන සාධක මොනවාදැයි පර්යේෂණ කරන ලද මනෝවිද්‍යාඥයන් විසින් නිරෝගි පෞරුෂයකින් හෙබි පුද්ගලයකු තුළ පැවතිය යුතු ප‍්‍රමුඛ ලක්ෂණ පහක් පෙන්වා දී ඇත. එවා නම්, 1. විවෘතබව :ධචැබබැිි* 2. හෘද සාක්ෂ්‍යයට එක`ගබව ක්‍දබිජසැබඑසදමිබැිි* 3. බහිර්වර්තීබව :ෑංඑර්ඩැරිසදබ* 4. එක`ග බව :්ටරුැ්ඉකැබැිි* 5. නියුරෝෂීයබව / චිත්තවේගික ස්ථාවරත්වය :භැමරදඑසිසිපරැුෑපදඑසදබ්ක ීඒඉසකසඑහ* යන පහයි. බොහෝ පර්යේෂකයන් මේවා පොදු ගති ලක්ෂණ ලෙස පිළිගත්තද ඇතමුන් එය ප‍්‍රතික්ෂේප කරන අතර එවැනි පහක් ම`ගින් පමණක් අපගේ පෞරුෂය පිළිබඳ විග‍්‍රහ කළ නොහැකි බව ඔවුහු පෙන්වා දෙති. පෞරුෂය හා සමාජය පුද්ගලයා යනු සාමාජීය සත්ත්වයෙකි. එහෙයින් ඔහුගේ සැම චර්යාවක් කෙරෙහිම සමාජය ඍජුවම බලපෑම් කරන බව නොකිව මනාය. පුද්ගල පෞරුෂ සංවර්ධනයෙහිලා විශේෂයෙන්ම ඉවහල් වන්නේ ඔහු වර්ධනය වන සමාජ පරිසරයයි. විවිධ මනෝවිද්‍යාඥයන්ගේ හා සමාජ විද්‍යාඥයන්ගේ මතවාදයන් විමසා බැලීමෙන් ඒ බව පැහැදිලි වෙයි. පුද්ගලයකුගේ පෞරුෂය කෙරෙහි බලපාන වැදගත්ම සමාජ ඒකකය වනුයේ පවුලයි. පවුල තුළදී ඔහුට අද්දැකීමට හා ප‍්‍රතිචාර දැක්වීමට සිදු වන පරිසරය ඉතා යහපත් නම්, ඔහු තුළ මනා පෞරුෂයක් වර්ධනය විය හැකිය. විශේෂයෙන්ම මෙහිදී මව හා පියා ඉතා කල්පනාකාරීව දරුවා සමග සබඳතා පැවැත්විය යුතුය. ෆ්‍රොයිඞ් පෙන්වා දුන් අන්දමින් ඔහුගේ ළමා කාලය කිසිදු ඝට්ටනයකින් තොරව ගලා යාමට සලස්වන්නේ නම් ඉතා යහපත් වෙයි. එසේම පවුල තුළ අනෙක් සහෝදර සහෝදරියන් සම`ග සබැඳියාවද ඉතා වැදගත් වෙයි. එමෙන්ම පළමුව උපදින දරුවා හා පසුව උපදින දරුවා වෙත දක්වන සැලකිල්ල හා බාලම දරුවා කෙරෙහි දක්වන සැලකිල්ල සමාන විය යුතුය. ඇතැම් විට පවුලේ වැඩිමහල් දරුවාට සියලූ සැලකිල්ල ලැබී තිබියදී, අලූත් සාමාජිකයකු ඇතුළත් වීමත් සම`ග එය නැතිවී ගියහොත් මානසික වියවුලකට පත්වීම තුළ පෞරුෂයට හානියක් විය හැකිය. ක‍්‍රමයෙන් වැඩිවියට පත් වන ළදරුවා ඇසුරු කරන මිතුරන්, වැඩිහිටියන් ඔවුන් තුළින් ලබන අද්දැකීම්ද පෞරුෂය කෙරෙහි බලපායි. මෙම කාලය තුළදී දරුවා නිසි ගුරුවරයෙකුගේ ම`ග පෙන්වීම යටතේ වර්ධනය වන්නේ නම් ඔහු තුළින් ආක‍්‍රමණශීලී නොවන සමාජශීලී පෞරුෂ ලක්ෂණ වර්ධනය විය හැකිය. පුද්ගල පෞරුෂයේ වැදගත් සාධකයක් ලෙස මානවවාදීන් පෙන්වා දෙන ස්ව සංකල්පය වර්ධනය සඳහා සමාජ ඝට්ටනයන් පිළිබඳ අද්දැකීම් බලපෑ හැකිය. ඇතැම් විට සමාජයෙන් බොහෝ පීඩා විඳ හැලහැප්පීම්වලට ලක්වූ පුද්ගලයකු කෙසේ හෝ ආත්ම ධෛර්යෙන් ආත්ම සාක්ෂාත්කරණ තත්ත්වයට පත්වීමට උත්සාහ කළ හැකිය. එහිදී ඔහුගේ ආත්ම විස්වාසය, ශ්‍රේෂ්ඨත්වයට පත්වීමේ අවශ්‍යතාවය ඉතා ඉහළ මට්ටමක පවතියි. සමාජය සේම ඒ හා බැඳුණු සංස්කෘතියද පෞරුෂ සංවර්ධනයෙහිලා බලපෑම් කරයි. මන්ද යත්, පුද්ගලයා තුළ සදාචාරවත් ගුණ ධර්ම සහිත සංවේදී පෞරුෂ ලක්ෂණ වර්ධනය වීමට ආගම හා සංස්කෘතියෙන් එල්ලවන්නා වූ බලපෑම හේතුවෙනි. පුද්ගල පෞරුෂය යනු කුඩා කාලයේදී පමණක් සකස් වන්නක් නොවෙයි. කුඩා අවධියේ වැටුණු පදනම මූලික කරගෙන වැඩිහිටි විය දක්වාම සමාජය ඇසුරින් ලබන අද්දැකීම් හරහා ස්වකීය පෞරුෂ ලක්ෂණයන් වර්ධනය කර ගනිමින් සකස් කරගත හැකිය. විශේෂයෙන්ම පුද්ගල විෂමතාවන් අනුව එක් එක් පුද්ගලයා නිරූපණය කරන සමාජ භූමිකාවට අනුව හැඩගැසීමේදීද ඔහුගේ පෞරුෂයට තවත් නව ලක්ෂණයන් ඒකරාශී වෙමින් වර්ධනය විය හැකිය. කෙසේ වෙතත් එය සිදු වන්නේ කුඩා කල සිට ඔහු තුළ වර්ධනය වූ පෞරුෂ ලක්ෂණ කේන්ද්‍ර කරගෙනය. නිදසුනක් ලෙස ඔහු තෝරා ගන්නා රැුකියාවට අනුව ඇතැම් පෞරුෂ ලක්ෂණ වෙනස් වීමට හෝ වර්ධනය වීමට හැකිය. එමෙන්ම පුද්ගලයා සමාජය තුළ ජීවන වෘත්තියක් හෙවත් රැුකියාවක් තෝරා ගැනීමේදීද විශේෂයෙන්ම පෞරුෂය බලපායි. බොහෝ දුරට බොහෝ පුද්ගලයන් රැුකියාවකට යොමු වන්නේ ඔහු තුළ පවතින්නා වූ පෞරුෂ ලක්ෂණ අනුව යැයි පැවසිය හැකිය. එනම්, එය අවිඥානික බලපෑමකි. නිදසුනක් ලෙස පරිපාලන නිලධාරියෙකු ලෙස රැුකියාවකට යමෙකු යොමු වන්නේ ඔහු තුළ කුඩා අවධියේ සිට ඊට සමගාමී පෞරුෂ ලක්ෂණ වර්ධනය වී ඇති හෙයිනි. විවිධ පුද්ගලයන් විවිධ රැුකියාවන්ට යොමුවන්නේ මේ හේතුවෙනි. පුද්ගල පෞරුෂය යනු විද්‍යාවේ හා සමාජ පරිසරයේ අන්‍යොන්‍යකාරක නිපැයුමකි. පුද්ගලයා යහපත්, උසස් පෞරුෂයකින් හෙබි පුද්ගලයකු වීමට ඔහු ජීවත් වන සමාජ පරිසරය හේතු වෙයි. යහපත් පවුල් පරිසරයක් හා සමාජ වටපිටාවක්, පුද්ගල ඇසුරක් සහිත වූ විට ඔහුගේ පෞරුෂයද උසස් වෙයි. සමාලෝචනය ඡුරුිදබ් (වෙස් මුහුණ* යන ග‍්‍රීක වචනයෙන් බිඳී ආ ඡුරුිදබ්කසඑහ :පෞරුෂය* යන්න පිළිබඳ විවිධ විවරණයන් විද්‍යාව තුළ පවතී. පොදුවේ ගත් කල පුද්ගලයකුගේ පෞරුෂය කෙසේ සංවර්ධනය වන්නේදැයි මෙහිදී සාකච්ඡුාවට ලක් කළේ මනෝවිද්‍යාත්මක හා සමාජ විද්‍යාත්මක න්‍යායන්ට අනුවය. පුද්ගලයකුගේ පෞරුෂ සංවර්ධනය ගොඩනැගෙන්නේ කුඩා අවධියේ පුද්ගලයා ලබන අද්දැකීම් හා උත්තේජයන්ගේ මූලික බලපෑම මත බව උක්ත කරුණු ම`ගින් පෙන්වා දුනි. එමෙන්ම ඒ හා බැඳුණු අනික් කාරණය වන්නේ සාමාජීය පරිසරයයි. එපමණක් නොව පෞරුෂය යනු එම පදනම මත පිහිටා දිනෙන් දින ලබන අද්දැකීම් හරහා වර්ධනය වන්නක් ලෙසද පෙන්වාදිය හැකිය. පුද්ගලයකුට පෞරුෂ ගති ලක්ෂණ පිළිබඳ අධ්‍යයනය කිරීම, අවබෝධයකින් යුක්ත වීම ප‍්‍රායෝගික වටිනාකමකින් යුක්ත වෙයි. මන්ද යත්, තමාට තමාව හඳුනා ගැනීමටත් ඒ තුළින් තමන් සමාජය සම`ග කෙතරම් සාර්ථක ලෙස සම්බන්ධ වී ඇද්දැයි වටහා ගැනීමටත් හැකියාව ලැබෙයි. එසේම, අප සිතන පතන ආකාරය, තමන් යොමු විය යුතු වෘත්තීය තත්ත්වය ආදිය පිළිබඳ ස්වයං තක්සේරුවක් ඇති කර ගත හැකිය. එපමණක් නොව, තම පෞරුෂය තුළ පවතින දුර්වලතාවන් ම`ගහරවා ගනිමින් ආත්ම විශ්වාසයෙන් යුතු, ශක්තිමත් පෞරුෂයකින් හෙබි පුද්ගලයකු ලෙස සමාජයට මුහුණ දීම සඳහා එම අවබෝධය උපකාරී වේ යැයි නිගමනය කළ හැකිය.
 
Copyright © psychology